در ابتدا حجت الاسلام هوشیاری عضو هیئت علمی جامعة المصطفی العالمیه گفت: کمیته پژوهش یکی از کمیته های فعال انجمن علمی روانشناسی اسلامی حوزه است که در این زمینه نشست های علمی توسط این کمیته را پیگیری و اجرا می کند.

وی عنوان کرد: یکی از موضوعاتی که در روانشناسی از گذشته سبقه طولانی دارد ولی به مناسبت های خاصی برجسته تر شد رابطه و مناسبت بین نهاد دین و حوزه علمیه و مشاوره عمومی و روانشناسی است.

عضو هوشیاری هیئت علمی جامعة المصطفی العالمیه افزود: وظیفه حوزه در مقابل روانشناسی و رسالت حوزویان در حوزه روانشنانسی اسلامی در این انجمن برجسته شده است. مناسبات و تعامل دین با عرصه روانشناسی سبقه طولانی دارد.

دبیر این نشست بیان کرد: کمیته پژوهش بر اساس رسالت و درخواستی که از سوی تعداد کثیری از دانشجویان و پژوهشگران روانشناسی اسلامی بر خود لازم دید که در این زمینه نشستی را برگزار کند.

حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری:

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه در سخنانی بیان کرد: قم پایگاه تولید و نشر معارف اهل بیت به سراسر جهان است. در روایات ما آمده که معارف اهل بیت(ع) و علوم حضرات که پایه تولید تمدن اسلامی است باید در این شهر بازتولید و توسعه یابد.

وی گفت: "سخت‌هسته" تعالیم دینی، توحید است. بزرگان ما گفته اند که اگر همه معارف دین را چکیده کنیم به لا اله الا الله می رسیم. عمده ترین منابع دین نیز روایات حضرات معصومین است و علما باید از این آیات الهی و روایات معصومین معارف را استخراج و به دیگران منتقل کنند.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه یادآورشد: مراد از سعادت انسان بندگی و تسلیم در مقابل خداوند و تقرب به سمت خداوند است و مقصد ما نیز رسیدن به حد رضوان الهی است و ما نیز به عنوان مروجان دین باید این نسخه حیات بخش را برای انسان استخراج کرده و تا دامنه قیامت این برنامه را برای انسان بنماییم.

وی افزود: انسان که می خواهیم روان او را بشناسیم یک موجود مولود از میمون نیست بلکه لایه های وجودی خاص و بواطن پیچیده دارد و قابلیت خلیفه شدن دارد. حال این انسان می تواند به سعادت برسد.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه بیان کرد: با این هویت شناسی توحیدی باید وارد فاز روانشناسی و مشاوره شویم. دانش های انسانی و علوم اجتماعی از اوایل انقلاب راهی حوزه‌های علمیه شد. علوم اجتماعی در یک بوم دیگر تأسیس شده است و حال این است که ما چه تکلیفی در این زمینه داریم؟.

وی گفت: دانشجویان در دانشگاه تحصیل می کنند تا به نظریات مسلط شود و آنها را مصرف کنند ولی در حوزه قرار نیست که ما مصرف کننده دانش هایی باشیم که این دانش ها را غیر مسلمانان و با مبانی دیگر و غایت دیگر پدید آورده اند. از اساس این علوم در حوزه پدید آمد تا عالمان دین در نقش آفرینی خود قوی تر عمل کنند.

حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری اظهارکرد: پس از انقلاب اسلامی فرصت اداره امورات جامعه برای ما میسر شد و باید پس از انقلاب اسلامی نرم افزار اداره جامعه را پیدا می کردیم. وظیفه حوزه پس ازانقلاب آن بود که پیام دین را با این هدف برای تحقق و اقامه هدف دین استنباط و استخراج کند.

وی بیان کرد: باید به جایگاهی که در آن قرار گرفته ایم به یک خودشناسی خودآگاهانه وارد شویم و با این نگاه به مشاوره و روانشناسی برسیم.

حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری گفت: تفاوت ما با دانشگاه این است که دانشجویان می خوانند که مصرف کنند و حوزویان این مطالب را می خوانند تا چشم شان مسلح شود تا در استنطاق مباحث اسلامی از قرآن و روایات استفاده کنند.

معاون حوزه بیان کرد: سوال این است که چرا علمای ما به دنبال علوم اجتماعی بودند که در بوم ما تولید نشده است. سوال این است که چرا علمای ما در حوزه به سراغ مطالعه روانشناسی و جامعه شناسی و علوم سیاسی از منابع غربی رفتند؟.

وی گفت: با ظهور انقلاب اسلامی و مسئولیت جدید اقامه دین در کف جامعه توسط حوزه لازم بود که علوم انسانی به عنوان نرم افزار علوم اجتماعی را فرابگیرد و با آنها جامعه را اداره کند. پس از انقلاب این فرصت برای حوزه پدید آمد که با این نرم افزار جامعه را مدیریت کند.

معاون تهذیب حوزه بیان کرد: وظیفه اصلی حوزه پس از انقلاب آن بود که پیام دین را با هدف مهندسی نظامات اجتماعی به حسب تحقق اولویت های دینی ابلاغ کند. عالمان دین در فهم معارف دین قرار بود از دانش های جدید استفاده کنند.

وی گفت: علومی که ما آموختیم برای مصرف کردن نبود بلکه برای استفاده و تولید معادل های این علوم در حوزه بود. تفاوت روانشناسی حوزوی و دانشگاهی این است که دانشگاهی ها این علوم را می خوانند تا مصرف کنند ولی حوزه این مباحث را می خوانند تا مسلح شود به این علوم و با مراجعه به منابع اصلی دینی فهم بهتری از این مباحث داشته باشد.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه اظهارکرد: دانش روانشناسی موجود در یک فضای گسسته از اندیشه های اسلامی به وجود آمده است که البته آموزه های مفیدی هم دارد ولی باید آن را محک بزنیم. باید توجه کنیم که باطل به شکل مطلق نه جذاب است نه قابل عرضه است. یعنی به ذات خود رفتنی است. پس سخن یک پارچه باطل باقی نخواهد ماند. علم روانشناسی حتما گزاره های حقی هم دارد و کسی کلیت این دانش را نمی تواند حذف کند.

وی گفت: گرچه دانشمندان غربی قصد ارائه باطل و آمیختن باطل با حق نداشتند ولی باید قبول کنیم که مبانی دانشی آنها کاملا خارج از فضای دینی ساخته شده است.

استاد سطح عالی حوزه یادآورشد: حوزویان و عالمان دین باید با یک فهم فقیهانه حق و باطل این تولیدات علمی را پیدا کنند و موضع خود را با آنچه که با مبانی و اصول دینی نمی سازند نشان دهند. وظیفه حوزویان در همین حوزه است. وقتی یک بدعت در میان جامعه ظاهر می شود عالمان دین باید وارد شوند و این بدعت را از بین ببرند. علما همیشه خط نگه دار هستند.

وی گفت: روانشناسی مدعی شناخت انسان است و دین هم مدعی توصیف انسان است. وقتی یک ادعای دیگری در این زمینه پدید می آید لاجرم علما باید حضور پیدا کنند و به آن پاسخ دهند.

وی افزود: حیطه شناخت انسان و دستورالعمل صادر کردن برای تحول انسان حیطه دین است و روانشناسی می خواهد جایگزین دین شود. منابع عقل و نقل و آموزه های وحیانی منابعی هستند که ما را به سوی واقع رهنمون می کنند. یعنی در فهم واقعیت خارجی باید از روش های حسی و شهودی و ... استفاده کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری یادآورشد: مهم این است که ما باید وظیفه خود را در این عرصه بدانیم. آیا وظیفه طلبگی ما توصیف علم تجربی است؟ اگر علم تجربی هم تولید کردیم خوب است ولی قطعا وظیفه ما نیست.

وی با ذکر این مطلب که تولید دانش دینی از منبع تجربه به دست نمی آید، عنوان کرد: بلکه می توان از منبع تجربه برای فهم بهتر منابع اولیه نقلی و وحیانی و عقلی استفاده کرد.

معاون تهذیب حوزه بیان کرد: برای اسلامی سازی روانشناسی، یک بسم الله نوشتن و یک جمله از امام و رهبری و .... کفایت نمی کند. اینکه از صریح آیات و روایات مباحثی در این حوزه استخراج کنیم هم کافی نیست. برای اسلام سازی باید ذات این علم را اسلامی کنیم. یعنی حداقل باید سه شرط داشته باشد. انسان دینی یک انسان گسترده با لایه های تو در تو است که پوسته حیات او، ظاهر مادی هشتاد ساله است. همچنین شرط دوم اینکه غایات دین را نیز باید تأمین کند یعنی رو به سوی اقسام دین باشد. سومین نکته نیز ملتزم به احکام دینی باشد.

حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری گفت: در فرهنگ اسلامی، جهاد با نفس توصیه شده و حب دنیا رد شده. خشم مقدس و غیرت دینی در فرهنگ اسلامی یک ارزش محسوب می‌شود. شهادت برای یک مسلمان باعث افتخار است. ولی روانشناسی موجود به این غایات رو میکند یا یک زندگی جهادی را پیشنهاد می کند؟ آیا علم روانشناسی فطرت خداجوی و شب زنده داری و یاد مرگ و شب زنده داری و ازدواج زود هنگام و عزاداری بر سیدالشهدا و نگاه نکردن به نامحرم و رضایت و قناعت و آمادگی برای جانبازی برای آرمان های الهی را تأیید می‌کند؟ وقتی این علم به غایات دینی رو نداشته باشد یک علم بی سرو ته است. ما موظف نیستیم این مدل علم را توسعه دهیم.

وی افزود: اسلامی کردن این دانش به معنی پدید آوردن یک علم تجربی نیست. لااقل ما موظف نیستیم عالم محض این علم باشیم بلکه ما عالم دین هستیم نه عالم روانشناسی.

حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری یادآورشد: ما هیچ گاه کار عالمانی که با روانشناسی تعامل علمی داشتند را نفی نمی کنیم بلکه نوع مواجهه ما مهم است. کسانی که وارد فاز علم فلسفه و عرفان شدند این دو علم را به خدمت گرفتند.

وی گفت: ما در حوزه برای فهم و ابلاغ و اقامه دین به سراغ روانشناسی رفتیم. مصرف روانشناسی اولویت ما نیست ولی تولید روانشناسی دینی وظیفه ما است. الان برعکس شده و حوزه روانشناسی را مصرف می کند که این غلط است.

معاون تهذیب حوزه یادآورشد: انسان عصر جدید بی نیازی خود را نسبت به پیام دین اعلام کرده و انقلاب اسلامی نیز به دنبال احیای مسیر پیام دین بود. بحث از علوم دیگر باید مشخص باشد که با چه هدفی به دنبال این علوم هستیم. اسلامی سازی را برخی برای مخالفت با اسلام و از بین بردن احکام به کار می برند که برای عادی سازی بسیاری از محرمات از آن بهره می برند.

وی گفت: ما باید ۲۰ واحد برای مشاوره و ۸۰ درصد را خرج تربیت کنیم. ما نباید علوم را حذف کنیم بلکه باید به جای مصرف کردن آن را بفهمیم و رقیب اسلامی این علوم را برای رفع انحرافات تولید کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری افزود: در جریان کرونا، دفتر تبلیغات کلیپ هایی برای حضور در فضای مجازی مباحثی را تولید کرد که برای رفع آلام و... بود. در این کلیپ حوزویانی که روانشناسی خوانده بودند پیام های روانشناسی را طرح می کردند که متأسفانه در این پیام های خنثی کوچکترین آیه و روایتی مطرح نمی شد. حوزه علمیه قم مطلبی که تولید می کند باید مملو از آیات و روایات باشد.

وی افزود: متأسفانه این دانش به حدی بر ما سایه انداخته که یادمان رفته است که ما می خواستیم رقیب اسلامی را تولید کنیم. حوزویان نسبت به این علوم وظیفه دارند.

حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری یادآورشد: نکته دیگر آن است که اگر می توانستیم مثل روانشناس ها تحقیقات تجربی هم انجام می دادیم کار خوبی بود ولی این علوم یک عمر زمان می خواهد. اگر روزی حوزه های علمیه مقدار فرصتی داشته باشند که به علوم دیگر بپردازند وب است ولی به عنوان مروجان دین که وارد میدان می شویم که به حدی در منابع انسانی کم هستیم که اگر به اولویت های اولیه خود برسیم کاربزرگی کرده ایم و چرا وقت خود را باید صرف اولویت های بعدی کنیم؟ وقتی این حلقه حذف می شود ما به مصرف کننده مبدل می شویم.

استاد حوزه گفت: یکی از اهداف روانشناسی آرامش بخشیدن به انسان است که ما نیز به جای ریلکس تراپی عناصر دیگری داریم که باید آن را ترویج کنیم.

وی افزود: اینکه چشم را به منابع دین ببیندیم و به سراغ علم صرف روانشناسی برویم غلط است. برای تولید روانشناسی اسلامی باید به دو منبع مراجعه کنیم. زمانی که می خواهیم به روش تجربی انسان را مطالعه می کنیم ولی زمان دیگری می خواهیم به یک منبع دیگری به نام وی مراعجه کنیم. وحدت حوزه و دانشگاه در اینجا شکل میگیرد که حوزویان از یک منبع و دانشگاهیان از یک منبع دیگری علم تولید می کنند. این علوم باید باهم تعامل داشته باشند و آموزه های آنها نباید باهم معارضه داشته باشد.

حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری گفت: انسان منابع معرفتی مختلفی دارد که باید از آنها استفاده کند و هر کدام پنجره ای رو به واقع هستند. ماباید از همه این منابع استفاده کنیم. منابع معرفتی باید پشت به پشت هم بیایند.

وی با ذکر این مطلب که دانش روانشناسی غربی به وحی توجه نکرده است، عنوان کرد: حرف ما این است که روانشناسی اسلامی به وحی توجه می کند. علم روانشناسی دارای ارزش معرفتی است ولی در مقام مصرف آن باید به شدت احتیاط کنیم. در حال حاضر باید اهتمام خود را برای تولید بگذاریم. در مقام تولید این علم گاهی باید با میدان عمل شویم. اولویت اصلی ما تولید علم است ولی اگر بی رویه به این کار اقدام کنیم نیز درست نیست.

حجت الاسلام جهانگیرزاده:

در ادامه این نشست علمی، حجت الاسلام جهانگیرزاده بیان کرد: آنچه ما را به این بحث کشانده است، در واقع بحث در خصوص آنچه مورد اتفاق ما است، نیست. همه ما به عنوان عالمان دین وظیفه مند فهم و انتقال دین هستیم ولی به نظر می رسد که باید نسبتی بین مباحثی که مطرح می شود وجود داشته باشد.

وی با ذکر این مطلب که انتقال پیام دین نیازمند یک فهم جامع از انسان است، اظهارکرد: برخی بیان می کنند که روانشناسی یک ابزار برای انتقال مباحث به مخاطب است. یعنی از مسیر دانش روانشناسی مشتریان این حوزه را به مشتریان خود در حوزه دین اضافه کنیم. یعنی روانشناسی کمکی به فهم ما نمی کند. این ادعا دارای یک ملاحظه است.

حجت الاسلام جهانگیرزاده تصریح کرد: معتقدیم که روانشناسی که در دویست سال اخیر با همه پیشینه آن شکل گرفته است می تواند به ما برای فهم بهتر انسان کمک شایان کند. روانشناسی برای لایه هایی از انسان صحبت می کند که شاید شناخت آن به شکل مستقیم برای هدایت انسان استفاده نمی شود ولی قطعا به شکل غیر مستقیم موثر است.

وی گفت: روانشناسی معاصر ملقمه ای از روش ها است. آیت الله مصباح بیان می دارد که پاسخ هایی که نگاه ها و روش های مختلف به مسایل خاص می شود را به عنوان علم دینی یاد می کنند. روانشناسی مجموعه از نگاه های الهی و غیر الهی و مادی گرایی و... است. اندیشمندان با نگاه تجربی به عنوان یک بحث خلاق مسایل را صورت بندی کرده اند.

عضو هیئت علمی موسسه علمی و روانشناسی موجود را نباید تک بعدی نگریست. مساله دوم اینکه در مقام تربیت دینی برای فهم جامع دینی نیازمند فهم روانشناسی موجود داریم زیرا فهم جدیدی به ما می دهد. روانشناسی صرفا ابزاری برای عالمان مسلمان نیست بلکه باید برای برنامه برای انسان فهم جامعی داشته باشیم. حال باید ببینیم که آیا روانشناسی می تواند به سعادت انسان کمک کند یا خیر؟

وی گفت: بسندگی منابع دینی در فهم دین و انتقال پیام دین یکی از نظرهای خاصی است که باید روی آن بحث کرد. جماعتی در حوزه و نظام اندیشه اسلامی احساس خود بسندگی می‌کند و صرفا به دنبال جامعه شناسی اسلامی و.. هستند که قطعا این مسئله به نفع اسلام نیست.

حجت الاسلام جهانگیرزاده یادآورشد: سوال ما این است که روانشناسی علمی ارزش معرفتی دارد یا خیر؟ اگر دارد باید خوانده شود و آیا در مقام عمل باید از روانشناسی استفاده کنیم یا خیر؟ در مقام نظر به خودی خود روانشناسی را کامل و جامع نمی بینیم و به دنبال آرامش کاذب و شخصی نیستیم. ولی تصور می کنیم که احساس بسندگی آسیب زا خواهد بود.

وی گفت: روانشناسی یک دانش پاره پاره نیست و در مقام عمل چند نسخه پیچی انجام دهیم. یک روانشناس نمی تواند بگوید که ما یک نسخه دینی می پیچیم. وجه یکپارچه این علوم نیز باید حفظ شود.

حجت الاسلام رفیعی هنر:

در ادامه این نشست حجت الاسلام رفیعی هنر عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی گفت: می توانیم با شواهد متقن مدعی شویم که از آغازین روزهای ورود روانشناسی مدرن به ایران که سال ۱۳۱۰ شمسی بود حوزه نیز به این مباحث ورود کرد.

این مشاور حوزوی افزود: همگان دکتر علی اکبر سیاسی را به دلیل تالیف کتاب روانشناسی از لحاظ تربیت مبدع علم روانشناسی در ایران می دانند و ایشان نیز خود چنین مدعی دارد و از دیگر سوی ایشان بیان می کند که کلمه روان را ایشان در ادبیات علمی کشور تولید کرده است.

حجت الاسلام رفیعی هنر گفت: ولی وقتی به پیشتر می نگریم در می یابیم شخصی به نام یحیی دولت آبادی کارهای پیشین تری انجام داده است که گویا ایشان فردی عالم زاده بوده و یک دوره نسبتا طولانی در حوزه حضور داشته است و سپس برای فعالیت های علمی و آموزشی خود از سوی وزارت فرهنگ به بلژیک رفت و سپس کتابی در خصوص روانشناسی را ترجمه کرد. ایشان آن کتاب را که کاربرد روانشناسی در تربیت را به روان نامه به فارسی برگرداند. آقای دولت آبادی بعدا انتقاداتی به حوزه نیز وارد کرد و نمی شود ایشان را کاملا فردی در بدنه حوزه دانست. این جریانات به دهه ۱۰ تا ۱۵ است. افرادی چون دکتر ارانی و سیاسی آغازگران روانشناسی در ایران شدند.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: از دهه ۲۰ به بعد فضلای حوزوی وارد فضای کار علمی در حوزه روانشناسی شدند. مجلات مکتب اسلام و مکتب تشیع و فروغ نامه و مسجد اعظم قدیمی ترین مجلات حوزوی هستند. در این مجلات، علمایی که امروز به عنوان مراجع تقلید ما شناخته شده هستند چون آیت الله فاضل لنکرانی و آیت الله نوری و ... که مقالات روانشناختی داشته اند. این مطالب از حیث احساس حوزه به فهم دین از طریق روانشناسی نبوده است.

وی گفت: اولین کسانی که به این مسائل ورود کردند مرحوم سیدغلامرضا سعیدی بود که از فضلای حوزه است که استاد بزرگانی چون سید جعفر شهیدی و شهید چمران بودند. ایشان انسان فرهیخته ای بودند و اولین مقالات انتقادی را به دانش روانشناسی را در مجله فروغ علم نوشتند. ایشان نظریه فروید را به شکل جالبی به نقد می کشند.

حجت الاسلام رفیعی هنر افزود: یکی از علت های حضور حوزه به روانشناسی استفاده به نفع دین است ولی صرف این مسئله نیز درست نیست.

وی گفت: اگر بخواهیم بگوییم که جریان تاریخی حوزه با روانشناسی چگونه بوده است قطعا یک جریان دو مقوله ای نبوده یعنی اینکه یا رد کامل باشد یا پذیرش. قبول، پالایش و توسعه نگاه پیوست‌داری حوزه به مسئله روانشناسی است.

استاد حوزه یادآورشد: این سیر وقتی به پیوست‌داری مبدل شد هم در محتوا و روش و ساختاری دنباله دارد. در ابتدا مطالعات انسان شناختی بوده و سپس به روانشناختی حرکت کرده است. در مطالعات روشی و پالایشی و ساختاری نیز حرکت ما کاملا فعالانه بوده است.

وی یادآورشد: فعالیت های علمی در این حوزه از ابتدا در حوزه فردی شروع شده است نه سازمانی. دفتر همکاری، آغاز جریان سازمان یافتگی در حوزه است. روانشناسی جزء معدود دانش هایی در حوزه است که به لحاظ خروجی بسیار پر ثمر بوده است. یازده مرکز آموزشی، پنج مجله پژوهشی و ۱۰۰ کتاب علمی و ۱۰۰ مقیاس سنجش، ۵۰ پروتکل آموزشی و ۴ مرکز خدمات روانشناسی و ۱۰۰۰ فارغ التحصیل محصول حرکت سازمانی است. روانشناسی از پر محصول ترین علوم در حوزه است.

حجت الاسلام رفیعی هنر گفت: در کنار این مساله که نسبت ما با روانشناسی چیست باید گفت که نوع خوانش های ارتباطی بسیاری نسبت به روانشناسی متفاوت است.

وی افزود: اگر از همان آغازین سالها حوزویان ما احساس باطل بودن و خطا بودن به این علم داشتند قطعا این دانش را کنار می گذاشتند درحالی که اولین مواجهه های حوزویان با این علم کاملا انتقادی بود.

حجت الاسلام رفیعی هنر گفت: اگر حوزه را به عنوان یک نهاد علمی تصویر کنیم که علوم مختلف را در خود جای داده است، علوم دیگر باید در حوزه بیایند و با آنها گفتگو کنیم و به حسب علوم بین رشته ای در گفتگو با آنها مشارکت کنیم.

وی یادآورشد: اگر حوزه را به عنوان نهاد دینی ببینیم اقتضای مطالعات نهاد علم و دین باید با علوم مختلف وارد فضای گفت‌وگو باشیم. نمی توانیم بگوییم که ما در این حوزه کار نمی‌کنیم. اگر حوزه را به عنوان نهاد اجتماعی و فرهنگی ببینیم ضرورت مداخله حوزه به عنوان یک نهاد اجتماعی فرهنگی که به واسطه دانش هایی چون روانشناسی ایجاد می شود قطعا حضور حوزه را می طلبد. حوزه به عنوان یک نهاد اجتماعی باید جهت گیری را اصلاح کند.

حجت الاسلام رفیعی هنر یادآورشد: نقش دین اسلام در رشد و توسعه دانش روانشناسی اسلامی باید به مطالعه و بحث گذاشته باشد. نمی توانیم بگویم که عقبه تاریخی حوزه در این حوزه ها چه بوده است؟ زمانی که وارد فضای نقد می شویم ممکن است دچار چند خطای راهبردی شویم.

وی افزود: نخست اینکه ممکن است میدان ضرورت ها را خالی کرده و به تک تک مسیرهای خاصی چون نقش اجتماعی و فرهنگی توجه کنیم.

وی گفت: اینکه حس کنیم اگر در یکی از میدان ضرورت ها حاضر شدیم از سایر ساحت ها بی نیاز هستیم نز کامل اشتباهی است. خطای دیگر، خطر هضم شدن به جای هضم کردن فرهنگی است. اگر بگوییم که حوزه باید در جریانات مختلف کشور که ناشی از روانشناسی است نقش آفرین باشد در دل خود یک خطر دارد و آن هم این است که گرفتار کشش به سمت دیگران بشویم.

حجت الاسلام رفیعی هنر افزود: خطای سوم آن است که اگر خواستیم نگاه علم دینی و میان رشته ای داشته باشیم مشکلی به عنوان یکی انگاشتن این و آن به سراغ مامی آید.

استاد حوزه یادآورشد: مشکل دیگر آن که وقتی نگاه تاریخی داریم ممکن است دچار یک رکود عزت نفس پژوهشی شویم و سپس باور خود را در نقش آفرینی تاریخی روانشناسی از دست بدهیم. اگر این میدان را رها کنیم قافیه را از دست می دهیم. نقش آفرینی در شکل گیری علومی چون روانشناسی به استناد مراکز علمی دیگر باید بررسی شود.

حجت الاسلام رفیعی هنر بیان کرد: اگر نگاه میان رشته ای را مد نظر داشته باشیم باید نگاه میان رشته ای و گفتگو محور داشته باشیم ولی زمانی که نگاه مداخله فرهنگی و تاریخی داریم نگاه حاکمیت دین و فرهنگ بر علم به میان می آید.

وی گفت: روانشناسی اسلامی دانشی برخاسته از دین است که با علم مقایسه می شود، نقش تاریخی آن بررسی می شود ودر فرهنگ اجرا می شود. یعنی دارای چهار ضرورت است.

این مشاور حوزوی افزود: اگر روانشناسی اسلامی را به اسم اسلام می خواهیم قطعا نیازی به اسم روانشناسی اسلامی داریم؟ جریان ۱۰۰ ساله حوزه در خصوص ارتباط حوزه با روانشناسی به دنبال فضای علمی بود است و در این زمینه از روش های عقلانی و علمی و تجربی بهره می گیریم.

انتهای پیام/