به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از روابط عمومی وزارت علوم، نگاهی مختصر به عملکرد و دیدگاه‌های آیت الله ابراهیم رئیسی، سیزدهمین رئیس جمهوری کشور نشان می‌دهد ایشان در دوران کوتاه مسئولیت خود نگرش و رویکردی نو به دانشگاه و دانشجو داشتند، خدماتی که هرگز از حافظه تاریخی دانشگاهیان حذف نخواهد شد.   شاید بتوان اولین و مهمترین عملکرد آیت الله رئیسی را در بازگشایی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی کشور دید. در واقع پس از شیوع ویروس کرونا، دانشگاه‌های کشور شرایط جدیدی را تجربه کردند و ناگزیر به ارائه آموزش مجازی شدند. آموزش مجازی در ابتدا مشکلات زیرساختی فراوانی داشت و دانشگاه‌ها و دانشجویان به دلیل جدید بودن این شیوه آموزش، شرایط جدیدی را تجربه کردند و در ابتدای امر چالش‌های زیادی داشتند.   اما پس از گذشت دو سال از آموزش مجازی شرایط تقریبا برعکس شد و کار تا جایی پیش رفت که بازگرداندن دانشجویان به دانشگاه برای آموزش حضوری سخت شد. چراکه از طرفی، دانشجویان به نحوی به آموزش مجازی عادت کرده بودند و از طرفی دیگر، دانشگاه‌ها نیز به دلیل وجود مشکلات اقتصادی، بحث بودجه و گرانی‌های این دو سال اخیر، شرایط سختی برای بازگشت به آموزش حضوری داشتند.  

دستور بازگشایی دانشگاه‌ها پس از دو سال وقفه

اواخر دی ماه سال ۱۴۰۰ بود که آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا با صراحت بر بازگشایی آموزش حضوری دانشگاه‌ها و مدارس از نیم سال دوم تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ تاکید کرد و مسئولان مربوطه را موظف به فراهم کردن زمینه‌های این بازگشایی آموزش حضوری کرد.   پس از صحبت‌های رئیس جمهور مبنی بر الزام دانشگاه‌ها برای از سرگیری آموزش حضوری دانشجویان از نیم سال دوم تحصیلی ۱۴۰۰_۱۴۰۱ مسئولان آموزش عالی و روسای دانشگاه‌ها در نشستی تصمیم گرفتند تا سازوکارهای اجرای این دستور را مورد بررسی قرار دهند.   در نهایت درب دانشگاه‌ها از روز یکشنبه ۱۴ فروردین ماه ۱۴۰۱ به روی دانشجویان باز شد و دانشجویان اولین روز پس از تعطیلات نوروز خود را به صورت حضوری به کلاس‌های درس رفتند.   در این رابطه وزیر علوم، تحقیقات و فناوری عنوان می کند شهادت می‌دهم که رئیس جمهور مرحوم چه مرارت‌ها تحمل کردند تا در دوران کرونا شاهد راه‌اندازی مجدد آموزش حضوری در دانشگاه‌ها باشیم. دلسوزی و اعتماد مردم را سرمایه خود در مسیر خدمت به خلق می‌دانست. آرزو داریم در سالروز ولادت آقا امام رضا (ع) با ائمه اطهار محشور و همنشین باشند.  

دانشگاهیان بازوی مشورتی رئیس جمهور

آیت الله رئیسی از همان روزهای ابتدایی ورود به ساختمان پاستور دست یاری به سوی دانشگاهیان، نخبگان، دانشمندان و دانشجویان باز کرد و نقش جامعه دانشگاهی را در رفع مسائل و مشکلات کشور بی‌نظیر توصیف می کرد. به طوری‌که مهمترین بازوهای مشورتی خود را از بین دانشگاهیان و نخبگان انتخاب می‌کرد. همواره در بین دانشگاهیان حاضر می شد و از نزدیک نظرات و دیدگاه‌های اساتید و دانشجویان را جویا می شد؛ به طوری‌که در مدت کمتر از سه سال ریاست‌جمهوری بارها در مناسبت‌های مختلف اعم از شرکت در اجلاس روسای دانشگاه‌ها، مراسم روز دانشجو، آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها و غیره به دانشگاه‌ها رفتند.   در ذیل بخش از سخنرانی‌ها و دیدگاه آیت الله رئیسی نسبت به دانشجویان و اساتید در دانشگاه‌ها را می‌خوانیم.  

دانشگاه‌ها اتاق فکر و اندیشه‌ورزی دولت

«من بارها گفتم دانشگاه‌ها اتاق فکر و اندیشه‌ورزی دولت است، تعارف نیست؛ بلکه یک حقیقت است. به هیچ عنوان نباید وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد از اینکه دانشجو و استادی نظری مخالف آنها دارند و این بحث و ابراز می‌شود، ابایی داشته باشند. اگر بحث و نظری هست و در این زمینه دیدگاه مخالف و انتقادی داشته باشند ایرادی ندارد؛ البته تا قبل از آن که تصمیم به مصوبه و قانون تبدیل شود مناسب است و ایرادی نسبت به آن نیست.   دانشگاه، دانشجویان، پژوهشگران و محققان می‌توانند نظام مسائل کشور را به خوبی ببینند و استخراج کنند و بر اساس اولویت برای آنها راه حل پیدا کنند، باید دانشگاهیان ما استقبال مسئولین را همراه خودشان داشته باشند و مسئولان هم باید احساس مسئولیت و تعهد کنند تا دانشگاه بتواند حل مسئله کند. افتخارات کشور ما مرهون دانشگاه است و اگر در صنعت هسته ای، نظامی، صنایع، معدن و کشاورزی موفق هستیم همه مربوط به دانشگاه است.  

از نظرات مخالف دانشجویان ابایی نداشته باشیم

به هیچ عنوان نباید وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد از اینکه دانشجو و استادی نظری مخالف آنها دارند و این بحث و ابراز می‌شود، ابایی داشته باشند،  اگر بحث و نظری هست و در این زمینه دیدگاه مخالف و انتقادی داشته باشند ایرادی ندارد؛ البته تا قبل از آن که تصمیم به مصوبه و قانون تبدیل شود مناسب است و ایرادی نسبت به آن نیست؛ چراکه بعد از آن و تبدیل شدن به قانون این موارد اخلال ایجاد می‌کند و سخت می‌شود.   موارد تا قبل از اینکه مصوب شود، گرفتن نظرات دانشجویان و افراد بسیار مهم است و کمک بسیار بزرگی به غنای مصوبات فرهنگی می‌کند؛ این (گرفتن نظرات موافق و مخالف) به نظر من بزرگترین کمک به شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم و وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد است».(مراسم آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ دانشگاه‌ها، موسسات و مراکز آموزش عالی سراسر کشور در دانشگاه شیراز)  

میز مذاکرات را ترک نخواهیم کرد

« دولت دانشگاه را اتاق اندیشه‌ورزی خود می‌داند و انتظار دارد دانشگاه‌ها و مراکز علمی با اندیشه‌ها و ابتکارات نو به یاری دولت بشتابد. دشمن تصور می‌کرد که می‌تواند در ظرف دانشگاه امیال خود را دنبال کند، غافل از اینکه دانشجویان و اساتید ما بیدار بوده و اجازه تحقق خیال‌های باطل دشمن را نخواهند داد و حتماً در عرصه علم و دانش نیز مانند دیگر عرصه‌ها دشمن را ناکام خواهند گذاشت.   از ابتدا اعلام کردیم میز مذاکره را ترک نخواهیم کرد، اما به مذاکرات عزتمندانه پایبند خواهیم بود و امروز منطق جمهوری اسلامی ایران در دنیا مورد پذیرش است».( مراسم آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ دانشگاه‌ها، موسسات و مراکز آموزش عالی سراسر کشور در دانشگاه الزهرا (س).  

اهمیت مهارت آموزی دانشجویان

«رئیس جمهور بهمن ماه در دانشگاه جامع امام حسین(ع) ضمن اعلام آمادگی دولت برای مساعدت در امر مهارت آموزی دانشجویان، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را مکلف کرد که ظرف مدت یک ماه زیرساخت‌های لازم را برای ایجاد پیوند و هم‌افزایی میان دانشجویان و مجریان و بهره‌گیری از دانش آنان در صنعت، معدن، کشاورزی، راهسازی و دیگر بخش های مختلف اجرایی ایجاد کند. آیت الله رئیسی با بیان اینکه نیاز امروز کشور علم نافع و بازکننده گره از زندگی مردم است که راه آن نیز از مسیر دانشگاه‌ها می‌گذرد، تاکید کرد: دولت دانشگاه را اتاق فکر خود می‌داند و انتظار دارد دانشگاه‌ها و مراکز علمی با ظرفیت خود در حل مسائل کشور به دولت کمک کنند.  

توجه جدی به علوم انسانی

برای ما علوم مهندسی و پزشکی از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است؛ اما آنها به هیچ وجه نباید جایگزین علوم انسانی شوند؛ چرا که ما در حوزه علوم انسانی صاحب اندوخته‌های فراوانی هستیم و برای دنیا در این زمینه حرف داریم و می‌توانیم متکی بر علوم انسانی تمدن نوین اسلامی را رقم بزنیم.   امروز انتظار اصلی از دانشگاه‌ها تربیت نیروی انسانی تراز، تولید علوم پیشرفته و مهارت آموزی در استفاده از فناوری‌های نوین برای رشد و پیشرفت کشور است. رویکردی منتج به تحول خواهد شد و ظرفیت‌ها را از بالقوه به فعلیت درخواهد آورد که ابتدا مبتنی بر تولید علم، کسب دانش و فرمول‌های علمی باشد و در ادامه نسبت به جامعه و نیاز آن شناخت داشته باشد.  

علوم پایه، زمینه ساز پیشرفت

آنچه امروز می تواند برای کشور ارزش افزوده ایجاد کند و موجب افزایش بهره‌وری شود حرکت به سمت کار علم پایه و فناورانه است و تجربه ما نیز ثابت کرده در هر حوزه‌ای از دانش بهره برده‌ایم، کارهای بزرگ و توفقیات زیادی به دست آمده است. امروز کشور ما از ظرفیت و سرمایه ارزشمند جوانان باانگیزه و بااراده برخوردار است که هرجایی که به آنها میدان داده شده، موفقیت های چشمگیری رقم زده اند.  

ضرورت مسئله‌یابی دانشگاه

گردهم آمدن مسئولان و دست اندرکاران با دانش پژوهان و دانشگاهیان و اساتید دور یک میز به منظور مسئله‌یابی در بخش‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، کشاورزی، صنعت، معدن و انرژی و یافتن راهکارهای حل این مسائل در این مسیر از ضرورت‌هاست که با «دانش پیشرفته و فرهیختگی دانشگاهیان»، «بهره‌گیری از ظرفیت جوانان با انگیزه و با اندیشه» و «اقدامات جهادی مدیران» می توان هر تهدیدی را به فرصت تبدیل و مسائل را حل کرد.   دستگاه‌های اجرایی را به «پیگیری مداوم کارها تا حصول نتیجه»، «پرهیز از گرفتار شدن در نظامات اداری پیچیده و بوروکراسی» و «عدم توقف پروژه‌ها و طرح‌ها به صرف نظر یک کارشناس» توصیه می‌کنم. (دانشگاه امام حسین (ع).  

مهم ترین انگیزه ماندن نخبگان در کشور

«ما در جمهوری اسلامی دانشگاهی می‌خواهیم که ثمره و نتیجه آن ساخته شدن انسان عالم، دانشمند و موحد باشد که بتواند هم خودش و هم جامعه را نجات دهد؛ رسالت دانشگاه‌های ما تربیت انسان‌های موحدِ نجات‌یافتهِ نجات‌بخش است. اولین مسئولیت دانشگاه‌های ما تلاش برای ارتقای فضای علمی و میدان دادن به نوآوری، خلاقیت و تولید دانش است؛ چرا که تداوم پیشرفت و رشد علمی مهمترین نیاز نخبگان است و تمهید آن در داخل می‌تواند انگیزه ماندن در کشور برای آنان را افزایش دهد.(اجلاس روسای دانشگاه‌ها در دانشگاه امیرکبیر)  

هیچ شخصی مجاز به شکستن حرمت دانشگاه نیست

«هیچ شخصی مجاز به شکستن حرمت این فضای مقدس نیست و همه از مسوولان تا اساتید و دانشجویان مکلفند برای حفظ تقدس و حرمت این محیط تلاش کنند. نباید اجازه داد قداست علمی و اخلاقی و اعتبار و خوش نامی جامعه نخبگی این دانشگاه با برخی رفتارهای تحمیلی از بیرون دانشگاه مخدوش شود. مطمئن هستیم شریفی‌ها اجازه نمی‌دهند که بدخواهان و منافقین، شرافت این دانشگاه را مخدوش کنند و قطعا شریف با شرافت باقی خواهد ماند.   آمریکا، منافقین و سایر دشمنان کشور تلاش کردند در ظرف دانشگاه شریف اهداف ضد ایرانی و ضد انقلابی خود را پیگیری کنند اما آگاهی اساتید و دانشجویان نجیب این دانشگاه مانع از آن می‌شود که این تلاش‌ها به حساب دانشگاه شریف گذاشته شود».(دانشگاه شریف).

حقیقتا باور دارم دانشگاه به عنوان اتاق فکر دولت است

«روز دانشجو نماد دشمن‌شناسی، دشمن ستیزی، بصیرت و احساس مسئولیت از سوی دانشجویان عزیز است. حقیقتاً شانزدهم آذر باید به عنوان نماد و نمود بالندگی و شناخت شرایط و وضعیت کشور از سوی دانشگاه‌ها همواره گرامی داشته شود.   بنده ارتباط دولت با دانشگاه را یک ضرورت می‌دانم و حقیقتا باور دارم دانشگاه به عنوان اتاق فکر دولت می‌تواند در مسئله‌شناسی و حل مسائل کشور یاریگر دولت باشد و به دولتمردان نیز تاکید کرده‌ام ارتباط با جامعه نخبگانی توامان با حضور در میان مردم مورد توجه باشد.  

کسانی که به دنبال تعطیلی علم هستند به دانشگاه نمی‌روند

بنده در پاسخ گفتم کسانی که به دنبال تعطیلی علم هستند به دانشگاه نمی‌روند و بنای دولت سیزدهم از ابتدا تقویت علم و علم‌افزایی در دانشگاه‌ها بوده است و از این جهت بود که پس از بهبود شرایط کرونایی کشور دولت اولین اولویت خود را از سرگیری فعالیت دانشگاه‌ها قرار داد؛ چرا که نشاط و پویایی کشور و همچنین پیشرفت‌ها و افتخارات دانشمندان کشور محصول دانشگاه است. امروز دانشگاه ما به دشمن ضربه زده و به همین دلیل می‌خواستند در این فضا آشوب ایجاد کنند و کلاس‌های درس را به تعطیلی بکشانند؛ اما اساتید و دانشجویان فرهیخته چنین اجازه‌ای به آنها ندادند». (روز دانشجو دانشگاه تهران)