به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از خبرگزاری حوزه؛ آیین افتتاحیه نشست تخصصی ملی «کاربردها و ظرفیت هوش مصنوعی در توسعه استارتاپ‌های علوم انسانی» روز سه‌شنبه ۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ در سالن همایش‌های بین‌المللی غدیر قم برگزار شد.

دکتر ابوالحسن فیروزآبادی مدیر عامل گروه توسعه فناوری‌های زعیم طی سخنانی در این نشست با بیان مطالبی در خصوص وضعیت جهانی هوش مصنوعی، به نقش برجسته علوم انسانی در شکل‌گیری و توسعه این فناوری پرداخت و تأکید کرد: سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه هوش مصنوعی مولد که بیشترین ارتباط را با علوم انسانی دارد، در سال ۲۰۲۴ به حدود ۲۳۵ میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال ۲۰۲۲، رشدی ۸.۵ برابری داشته است.

وی ادامه داد: ۹۰ درصد این سرمایه‌گذاری‌ها توسط آمریکایی‌ها صورت گرفته و این کشور در سال گذشته ۴۰ مدل لارج در این زمینه عرضه کرده، در حالی‌ که چین ۱۵ مدل و اروپا تنها ۳ مدل ارائه داده‌اند.

مدیر عامل گروه توسعه فناوری‌های زعیم با اشاره به نقش چین در این عرصه افزود: یکی از مدل‌های هوش مصنوعی چین موسوم به دیپ‌سیک، ضربه‌ای دو هزار میلیارد دلاری به بازار آمریکا وارد کرد. این موضوع اهمیت هوش مصنوعی را در عرصه اقتصاد، بویژه اقتصاد علوم انسانی، بیش از پیش آشکار می‌سازد.

فیروزآبادی در ادامه تصریح کرد: آنچه امروز به ‌عنوان هوش مصنوعی مالتی‌مودال شناخته می‌شود، از بطن علوم انسانی، فلسفه و منطق برآمده و متأثر از مفاهیمی چون آگاهی، ضمیر ناخودآگاه و مکاتب روان‌شناسی قرن بیستم است.

او افزود: این دانش پیش‌تر وجود داشت، اما زیرساخت‌های فناورانه آن در ۳۰ سال گذشته با توسعه ICT فراهم شده و از سال ۲۰۱۴ نیز پیشرفت مدل‌های یادگیری ماسینی، امکان پردازش داده‌های کلان را مهیا کرده است.

وی ضمن هشدار نسبت به غفلت از تأثیرات هوش مصنوعی در علوم انسانی، گفت: همانطور که علوم انسانی در شکل‌گیری هوش مصنوعی مؤثر بوده، این فناوری نیز قطعا بر علوم انسانی اثرگذار خواهد بود. بنابراین مدل‌های مهندسی‌محور باید از منظر علوم انسانی تحلیل شوند، بویژه در زمینه‌هایی که مفاهیم برای ما بار معنایی و قدسی دارند.

مدیرعامل گروه توسعه فناوری‌های زعیم بر لزوم توجه ویژه حوزه علمیه قم به استارتاپ‌های هوش مصنوعی تأکید کرد و گفت: باید برای ورود به عصر هوش مصنوعی آمادگی لازم را داشته باشیم.

وی با استناد به تحلیل سازمان ملل اظهار داشت: تحول ناشی از هوش مصنوعی از انقلاب صنعتی نیز حداقل در بعد اقتصادی بزرگ‌تر خواهد بود.

فیروزآبادی با اشاره به درگیر بودن بیش از پنج میلیارد نفر در فضای مجازی، پیش‌بینی کرد هوش مصنوعی نیز در آینده‌ای نزدیک چنین دربرگیرندگی‌ای خواهد داشت.

فیروزآبادی ضمن تأکید بر پرهیز از تقلید کورکورانه از مدل‌های جهانی کسب‌ و کار، بر نقش نهادها در مدل‌های بومی تأکید کرد و گفت: پیچیدگی‌های این عرصه نیازمند مشارکت فکری استارتاپ‌ها و علوم انسانی است.

وی همچنین با اشاره به اهمیت جایگاه علوم انسانی در پروژه‌های هوش مصنوعی، گفت: هنگامی که هوش مصنوعی جایگزین انسان می‌شود، دیگر از مسئولیت‌پذیری انسانی خبری نیست لذا تثبیت جایگاه علوم انسانی در کشور، امری ضروری است.

فیروزآبادی یکی از ویژگی‌های علوم انسانی را بکر بودن آن دانست و تأکید کرد: پروژه‌های بزرگ جهانی با نقش‌آفرینی مستقل بخش خصوصی، نقش دولت‌ها را به چالش کشیده‌اند. بنابراین لازم است با سرمایه‌گذاری فکری، زنجیره‌هایی از توانمندی انسانی شکل گیرد و پروژه‌هایی در ایران راه‌اندازی شود که نیروی انسانی به مشارکت در آن‌ها علاقمند باشد.

وی با بیان اینکه رقابت ابرقدرت‌ها بر سر میکروالکترونیک و هوش مصنوعی است، اظهار داشت: آمریکا در رقابت با چین در این عرصه با استفاده از زنجیره انسانی جهانی و نخبگان بین‌المللی به پیشتازی دست یافته است. از این جهت، وزارت علوم باید با ایجاد اکوسیستم‌های جذاب، از خروج نخبگان از کشور جلوگیری کند.

فیروزآبادی بر ضرورت تعریف مگاپروژه‌های ملی تأکید کرد که توسط ده‌ها استارتاپ و هزاران شرکت کوچک اجرا شوند و لشکری از نیروی انسانی داخلی به‌ کار گرفته شود. به گفته او، یکی از این لشکرها، لشکر علوم انسانی است بخصوص اینکه ما می‌خواهیم در این عرصه برای جهان حرف برای گفتن داشته باشیم.

وی همچنین حوزه شهر هوشمند را یکی از زمینه‌های قابل ‌ورود دانست که ظرفیت استخراج هزاران پروژه دیگر را دارد.

فیروزآبادی با اشاره به شکاف نسلی میان دوران پیشا و پسا هوش مصنوعی مولد، آن را فرصتی بزرگ برشمرد و گفت: اگر این شکاف مدیریت نشود، می‌تواند تهدیدی جدی باشد.

مدیر عامل گروه توسعه فناوری‌های زعیم با اشاره به سرمایه‌گذاری کلان امارات در آمریکا و اروپا و اقدامات چین در ساخت دیپ‌سیک، تأکید کرد: قم ظرفیت بی‌نظیری برای نقش‌آفرینی دارد؛ به‌ شرط آنکه نه تنها وزارت علوم بلکه کل نظام در کنار پارک علم و فناوری قم قرار گیرد.

وی با بیان اینکه غول‌های فناوری آمریکا از دره سیلیکون‌ولی برخاسته‌اند، گفت: در ایران نیز قانون از جمله مواد ۱۱ و ۱۳ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، زیرساخت مناسبی فراهم کرده و باید با جایابی مناسب پارک‌ها و مشخص کردن نقش آن‌ها در حوزه خدمات مبتنی بر علوم انسانی، به تاثیرگذاری در سطح جهانی رسید.

مدیر عامل گروه توسعه فناوری‌های زعیم همچنین تأکید کرد: مباحث نظری، اخلاقی، حقوقی و موضوع سوگیری‌های هوش مصنوعی باید به ‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد تا آسیب‌های تهاجم فرهنگی در این حوزه دفع شود.

گفتنی است، «هوش مصنوعی و تولید محتوا در صنایع فرهنگی»، «تحلیل داده‌های فرهنگی و اجتماعی با هوش مصنوعی»، «بهره‌گیری از هوش مصنوعی در مدیریت و توسعه استارتاپ‌های فرهنگی»، «هوش مصنوعی در آموزش و توسعه علوم انسانی»، «چالش‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی در صنایع خلاق» و «آینده‌پژوهی تأثیر هوش مصنوعی بر هویت فرهنگی و ارزش‌های اجتماعی»، از محورهای این نشست تخصصی دو روزه در حوزه هوش مصنوعی بوده‌اند.