به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از خبرگزاری ابنا؛ کرسی علمی ترویجی «جغرافیای کلان فقه تربیت» عصر روز سه شنبه ۶ خرداد ۱۴۰۴ با ارائه حجت الاسلام و المسلمین دکتر «سید نقی موسوی»، استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، و نقد حجت الاسلام و المسلمین دکتر «علی اصغر کریم خانی» و حجت الاسلام و المسلمین دکتر «احمد شهامت» در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام در شهر قم، برگزار شد. حجت الاسلام و المسلمین دکتر «سید نقی موسوی» در ابتدای این برنامه با اشاره به اهمیت پرداختن به فقه تربیت اظهار کرد: فقه های نو همیشه به پایش و راهبری نیاز دارند و فقه تربیت نیز این گونه است. راه نارفته فقه تربیت باید همیشه مورد پایش قرار بگیرد.

اهمیت ترویج فقه تربیت

موسوی، داشتن رویکرد ترویجی در پژوهش را ضروری دانست و افزود: دانشگاه های بزرگ جهان، مجلات کمی دارند و در این مقالات تنها به به نشر مقالات ترویجی می پردازند. در برنامه هفتم توسعه کشورمان نیز تاکید شده است که پژوهش ها باید مسئله محور باشند. لذا ترویج فقه تربیت، مهم است و باید نخبگان را با فقه تربیت، همراه کرد. البته اگر بخواهیم با نگاه دیسپلین و با عینک رشته های تربیتی مصوب به سراغ فقه تربیت برویم، این نگاه جوابگو نیست. وی ادامه داد: گاهی فقه تربیت، موضوعش فعل مکلف است و در آن صورت، موضوع فقه تربیت، اقدام تربیتی خواهد بود. گاهی هم فقه تربیت، مکلف محور است و در آن صورت، فقه تربیت، عوامل تربیتی را مدنظر قرار می دهد. اگر موضوع فقه تربیت، تکلیف محوری باشد، تکالیف گروه های مختلف در فقه تربیت، مورد بررسی قرار می گیرد و افق نگاه مخاطب، مدنظر خواهد بود. البته می توانیم با همه این معیارها، فقه تربیت را شکل بدهیم. اگر مسئله محوری را دنبال کنیم در آن صورت فقه تربیت می تواند تلفیقی از همه معیارها باشد. موسوی با اشاره به ضرورت دوری از انتزاع گرایی در فقه تربیت اظهار کرد: به نظر می رسد که فقه تربیت نباید انتزاعی باشد، بلکه باید در مقام ترویج دانش فقه تربیت قرار گرفت و باید از این فقه، جامعه سازی را طلب کرد. حجت الاسلام و المسلمین دکتر «علی اصغر کریم خانی» به عنوان ناقد در این برنامه با اشاره به نقدهای وارده بر ارائه حجت الاسلام سید نقی موسوی اظهار کرد: در این ارائه در بحث عوامل تربیتی از عوامل غیبی همچون شخصیت نام برده نشده است، در حالی که شخصیت پدر و مادر در بحث تربیت از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین ابتدای باید کلیات فقه تربیتی بیان شود و سپس فقه تربیت براساس ساحت های مختلف، بیان گردد. حجت الاسلام و المسلمین دکتر «احمد شهامت» به عنوان ناقد دوم نیز در ادامه، تعریف الگوی شکل گیری جغرافیای تربیت براساس الگوی تلفیقی را ناقص دانست و تصریح کرد: اگر از الگوی تلفیقی برای تعریف الگوی شکل گیری جغرافیای فقه تربیتی استفاده شود، شاید از نظری این الگو باعث جامعیت شود، اما آسیب هایی همچون تداخل عناوین فقه تربیتی با یکدیگر را به دنبال دارد. وی ادامه داد: الگوی ساحت بندی در فقه تربیت به دنبال مکلف و عامل فقه تربیت می رود. تربیت عاطفی یکی از ساحت های مهم در فقه تربیت است که در الگوی ارائه شده از سوی حجت الاسلام سید نقی موسوی از فقه تربیت به این ساحت، بی توجهی شد.

تربیت اخلاقی و عاطفی حیات خلوت ما است

حجت الاسلام و المسلمین دکتر «سید نقی موسوی» در بخش پایانی برنامه با اشاره به اصول ثابت مورد توجه در فقه تربیت اظهار کرد: تربیت یک سری احکام دارد که به آن اصول گفته می شود و این اصول در تمامی مراحل تعلیم و تربیت، وجود دارد. مراد ما از تربیت در الگوی ارائه شده در اینجا، تربیت انسانی است و لذا پرداختن به عوامل غیبی در تربیت خارج از بحث این الگو ارائه شده می باشد. وی افزود: هنر فقه تربیت این است که قواعد خاص خودش را تولید کند. لذا فقه تربیتی به لحاظ زمانی متاخر است. تربیت عاطفی ذیل ادبیات تربیت موجود نیست، این در حالی است که تربیت اخلاقی و تربیت عاطفی حیات خلوت ما است و ما محتوای زیادی در خصوص آن در تراث خودمان داریم که ارزش پرداختن به این موضوع را دو چندان می کند. موسوی، رسانه را در مقام نشر و ترویج در فقه تربیت دارای جایگاه دانست و تصریح کرد: باید در فقه تربیت به دلیل اهمیت رسانه به عنوان یکی از عوامل تربیت، توجه شود و تربیت رسانه ای در ذیل ساحت های فقه تربیت مورد بررسی قرار بگیرد. از سوی دیگر فقه تربیت باید با محوریت و بالذات، پدیده تربیت مدرسه ای را مورد تناظر خود قرار بدهد و درباره تربیت مدرسه ای صحبت کند و ساحت های موجود در آن را مورد بررسی قرار بدهد. صوت هم اندیشی علمی فقه تربیت: [audio mp3="https://ihkn.ir/wp-content/uploads/2025/06/جغرافیای-کلان-فقه-تربیت.mp3"][/audio]