آیت الله احمد عابدی، از اساتید برجسته حوزه علمیه قم، در درس خارج «فقه جهاد» خود مطرح کرد؛
بررسی فقهی حکم ترور / تحلیل جنگ و تروریسم رسانه‌ای
آیت الله عابدی: دلیل اینکه برخی به سراغ جنگ رسانه ای یا تروریسم رسانه ای می روند این است که اولا انجام آن آسان است، برخلاف جنگ نظامی که دشواری‌های فراوان دارد. دوم اینکه سریع است؛ برخلاف جنگ‌های زمینی سوم اینکه گسترش آن بسیار زیاد است؛ جنگ رسانه‌ای مخاطبان عظیمی دارد. از دیگر ویژگی‌های جنگ رسانه‌ای این است که معمولاً در هر جنگی بخشی از آن تبلیغات است، زیرا شخص یا گروهی که می‌خواهد عملیات نظامی انجام دهد نیاز به حمایت افکار عمومی دارد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح، آیت الله احمد عابدی در دومین جلسه از درس خارج «فقه جهاد» که 29 آبان سال 1398 برگزار شد به بررسی مفهوم تروریسم رسانه ای یا جنگ رسانه ای پرداخت که در ادامه به آن اشاره می شود. امروز می‌خواهم توضیحی عرض کنم درباره یک موضوع شناسی نوع دیگری از اقسام جهاد. امری که امروزه در جهان رایج است، می‌گویند مثلاً جنگ اقتصادی، جنگ سایبری، جنگ رسانه‌ای، جنگ فرهنگی یا «جهاد فرهنگی». گاهی نیز به‌جای واژه «جنگ» از «ترور» و «تروریسم» استفاده می‌کنند؛ مثلاً می‌گویند «تروریسم اقتصادی»، «تروریسم فرهنگی» یا «تروریسم رسانه‌ای». باید بحث کنیم که اگر این‌ها از حیث موضوعی جنگ یا ترور باشند، احکام فقهی خاصی بر آن‌ها بار می‌شود. اگر عرفاً این‌ها جنگ شناخته نشوند، آن احکام اعمال نخواهد شد. ابتدا می‌خواهم درباره جنگ رسانه‌ای — یا جنگ مطبوعاتی و شبکه‌های اجتماعی — صحبت کنم. مراد ما از «جنگ رسانه‌ای» چه نوع جنگی است؟ آیا اطلاق کلیِ «جنگ» بر این‌گونه امور صحیح است یا نه؟ و تفاوتِ «جنگ رسانه‌ای» با «تروریسم رسانه‌ای» در چیست؟ سپس خواهیم دید که آیا احکام شریعت درباره جهاد و جنگ بر این امور قابل انطباق است یا خیر. باید عرض کنم که من در مورد اینکه بحث‌های اخلاقی را «جهاد اکبر» بنامیم یا نه، دچار شک و تردید بسیارم. یعنی اینکه آیا می‌توان مرزبندی‌ای قرار داد و آن جنگ‌های نظامی را «جهاد صغیر» دانست و مقایسه مقابل قرار داد یا خیر؛ در این مسئله شک فراوان دارم. آن حدیث معروف که در ذهن همه هست نیز موضوعیت دارد. اما در بحث جنگ فرهنگی یا رسانه‌ای، آیه قرآن که می‌فرماید «وَ جَاهِدُوهُم بِهِ جِهَادًا کَبِیرًا» شاهد روشنی است؛ واژه «جهاد کبیر» در قرآن کریم آمده و مشهورِ مفسرین این است که ضمیر «بِهِ» به قرآن بازمی‌گردد و «جَاهِدُوهُم بِهِ» یعنی «جَاهِدُوهُم بِالقرآن»، پس قرآن دلالت می‌کند که کار فرهنگی یا رسانه‌ای را می‌توان «جهاد کبیر» نامید؛ در این مورد شکّی نیست. موارد دیگر هم هست که متحمل اختلاف‌اند و بعداً خواهم گفت. در گذشته جنگ رسانه ای بیشتر ناظر به در اشعار و متون ادبی، بود. در فقه نیز مواردی هست، مثلاً در «مکاسب محرمه» یکی از چیزهایی که حرام دانسته شده، بحث «هجو» است؛ «هجو» به معنای بدگویی کسی در قالب شعر است. بخش عمده‌ای از ادبیات فارسی و عربی اشعار هجو‌آمیز است. گاهی تأثیرشان تا اندازه‌ای بوده که حکومت‌ها را متزلزل می‌ساخته‌اند. نسبت به پیامبر اکرم صل الله علیه واله از این تهاجمات رسانه‌ای وجود داشته است؛ به عنوان نمونه قرآن در مورد «مُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ» سخن گفته است؛ کسانی که اراجیف و شایعات را در مدینه پخش می‌کردند. در دوره‌های بعد، علاوه بر شایعات، اشعار و نگارش کتاب نیز ابزارِ تهاجم رسانه‌ای بوده و در دوره‌های اخیر رسانه‌های متعدد دیگری پدید آمده‌اند.