در نظام آموزشی امروز، دروس حوزوی علم به حساب نمی‌آیند

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه؛ حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در نشست تخصصی «علم دینی» که به منظور رونمایی از مجموعه کتاب‌های «علم دینی از چیستی تا چگونگی» نوشته حجت‌الاسلام محمدحسن وکیلی، ۲۶ تیرماه در مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام به صورت ویدئوکنفرانس، حضور یافته بود، در رابطه با موضوع علم دینی و نسبت علم و دین اظهار کرد: نه تنها در جمهوری اسلامی ایران بلکه تمامی امت اسلامی به پرداختن در مورد موضوع علم دینی و نسبت علم و دین نیاز دارند و در طول تاریخ، مفهومی که از آن قرار گرفته شامل فراز و فرودهایی در تعریف محدوده علم، روش علم و موضوعاتی که علم به آن پرداخته است.

حجت‌الاسلام پارسانیا ادامه داد: به نظر می‌رسد که هر تاریخ و فرهنگ و تمدنی را با یک سری مفاهیم می‌توان نشان داد و یکی از مفاهیمی که بیش از بقیه می‌تواند وضعیت جامعه را نشان دهد مفهوم علم است، منظور این است که هرجامعه‌ای چه برداشتی از علم دارد و چه مقداری از علوم در آن حضور دارد.

وی افزود: امام علی(ع) می‌فرمایند که ارزش هر فرد به علم اوست و البته ارزش هر جامعه نیز به علم اوست و هر نظام اجتماعی بخشی از علوم را می‌پذیرد و معنایی از علم را به خودش راه می‌دهد یا اینکه آغوش خودش را نسبت به همه علوم باز می‌کند و امت اسلامی هم از این مساله مستثنی نیست.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: نسبت علم با عقل نسبتی نزدیک است و تحولاتی که معنای عقل در طول تاریخ پیدا کرده است به سرعت در معنای علم اثر گذاشته و افرادی که به جامعه مدرن و جوامع غربی پرداخته‌اند و درباره هویت آن بحث کرده‌اند به این مساله توجه داشته‌اند که جامعه با معنای جدیدی از عقل و علم شکل پیدا کرد و معانی‌ای را کنار زد، از جمله کسانی که به این مساله پرداخته است، جامعه‌شناس معروف آلمانی، ماکس وبر است که معتقد است ویژگی جهان مدرن عقلانیت ابزاری است و سطوح دیگر عقل را نپذیرفت و سپس معنای خاصی از علم را این عقلانیت به دنبال آورده است که همان علم تجربی و پوزیتیویستی است.

حجت‌الاسلام پارسانیا خاطرنشان کرد: امت اسلامی نیز با کتاب قرآن و وحی الهی شکل می‌گیرد، قرآن کتاب علم است و علم در قرآن معنایی در خودش دارد که این معنا ویژگی‌هایی دارد که جزو ابزارهای معرفتی هستند که می‌توان به عقل مفهومی، ملکوت، وحی، عالم طبیعت و صفات الهی اشاره کرد که با نظر به آن‌ها معرفت و علم حاصل می‌شود.

وی اضافه کرد: یکی از بحث‌هایی که در طول تاریخ اسلام وجود داشته اما نه به شدت امروز، رابطه جامعه اسلامی با علم و نسبت علم با دین بوده و در گذشته به صورت رابطه عقل با دین و شریعت مطرح می‌شده است اما آن زمان آنقدر این مساله مهم نبوده ولی در سده اخیر که علوم مدرن سازمان‌های علمی ما را تسخیر کرده است بیشتر درگیر این مساله هستیم و از آغاز انقلاب این مساله موردنظر بوده است.

این پژوهشگر دینی بیان کرد: انقلاب ما بدون حوزه‌های علمیه و مراجع نمی‌توانست شکل پیدا کند و همیشه علم دینی در سطوحی در جامعه ما وجود داشته و دارد اما علوم مدرن هم‌اکنون اضافه شده است.

حجت‌الاسلام پارسانیا در رابطه با مفهوم علم در نظام آموزشی امروز ما، گفت: در دبستان مفهوم مدرن علم بیان می‌شود و دروس حوزوی ما در تعریفی که امروز در نظام‌های آکادمیک برای علم وجود دارد علم نیستند و در تقسیم‌بندی علوم موجود نه جزو علوم اجتماعی حساب می‌شوند و نه جزو علوم پایه.

وی ادامه داد: حوزه‌های علمی در تعریفی که نظام آموزشی ارائه می‌دهد جایگاه علمی ندارند و جایگاه آگاهی‌های فرهنگی را دارند که این‌ها را باید با روش‌های تفهمی فهمید، حتی متافیزیک و فلسفه در تقسیم‌بندی مدرن که تقسیم‌بندی جهانی است علم حساب نمی‌شود و جهان اسلام با این نحوه تقسیم‌بندی هویت خود را از دست می‌دهد.

انتهای پیام/