ولایت تفویض باید در چارچوب دستورات ولایت عامه قرار گیرد/ در ولایت تفویض علم، عدل و کفایت شرط است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، آیت‌الله محسن اراکی، عضو شورای عالی حوزه در درس خارج فقه نظام سیاسی به بررسی عدل سیاسی پرداخت و بیان داشت: در عدل سیاسی شاهد دو نوع ولایت تفویض و تنفیذ هستیم.

وی درباره مصادیق و نمونه‌های ولایت تفویض بیان داشت: نبی اکرم(ص) زمانی که امیرالمؤمنین(ع) را به یمن فرستادند به ایشان ولایت تفویض دادند و حضرت(ع) در آن جا قاضی بودند. یا این‌که زمانی که در غزوه تبوک رسول خدا(ص) به امام علی(ع) دستور دادند تا در شهر بمانند، ولایت تفویض بود.

آیت‌الله اراکی با اشاره به این‌که ولایت تفویض باید در چارچوب دستورات ولایت عامه قرار گیرد، اظهار داشت: ولایت تفویض رده بعد از ولایت عامه است. منتها دستورات ولایت عام نسبت به ولایت تفویض دستورات کلی است. در امور جزئیه، تفاصیل و… اختیار به ولی خاص سپرده می‌شود.

وی ادامه داد: شاید در تاریخ اسلام منشوری که در آن ولایت تفویض به خوبی ارائه شده باشد، همچون عهدنامه مالک اشتر و در رده بعدی عهدنامه حضرت امیر(ع) به محمد ابن ابوبکر نباشد. در ولایت تفویض اختیار تصمیم‌گیری به فرد سپرده می‌شود به همین دلیل حضرت امیر(ع) در عهدنامه مالک اشتر می‌فرمایند: بیت المال را این گونه هزینه کن. یعنی می‌گویند چگونه هزینه کن ولی مصادیق آن را مشخص نمی‌کند. این ولایت تفویض است.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم تأکید کرد: البته همیشه در ولایت‌های تفویضی شرایط علم، عدل و کفایت وجود دارد. هیچ جا ولایت تفویضی که از سوی اهل‌بیت(ع) انجام گرفته به فرد فاسق سپرده نشده است.

آیت‌الله اراکی در ادامه سخنان خود به بررسی ولایت تنفیذ پرداخت و گفت: در سیره پیامبر(ص) یکی از نمونه‌های ولایت تنفیذ مأموریتی است که حضرت رسول(ص) به خالد بن ولید می‌دهند. البته در ولایت تنفیذ عدالت شرط نیست بلکه در آن علم و توانایی بر انجام مأموریت شرط هست. به همین دلیل گاهی ولایت تنفیذ به فاسق هم سپرده می‌شود.

وی اضافه کرد: نمونه دیگری از ولایت تنفیذی که پیامبر(ص) داده‌اند، سپردن پرچم به سعد بن عباده در هنگام ورود به مکه بوده است. او هیچ اختیاری در تصمیم‌گیری نداشته بلکه مسئول حمل پرچم بوده است.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم تأکید کرد: حکم امیرالمؤمنین(ع) به شریح قاضی نیز از دیگر نمونه‌های ولایت تنفیذ بود. البته از ابتدای حکم تا مقداری مانده به آخر ولایت تفویض برداشت می‌شود، ولی حضرت(ع) در پایان حکم می‌فرمایند «حکمی را اجرا نکن مگر این‌که از من اجازه بگیری.» این نشان می‌دهد ولایت تنفیذ بوده است چون اگر تفویض بود لازم نبود حضرت(ع) بفرمایند از من اجازه بگیر.

انتهای پیام/