فقه شیعه در برابر فقه عامه از پویایی برخوردار است. امام خمینی (ره) در فقه از دو تعبیر "پویا" و "جواهری" استفاده می‌کردند، اما بر جمع بین این دو مفهوم کار جدی صورت نگرفت. برخی افراد در قالب نوگرایی، این دو تعبیر را در تضاد با یکدیگر قرار دادند، درحالی‌که مقصود امام (ره) از فقه جواهری، تداوم بهره‌گیری از میراث فقهی بزرگان گذشته نظیر شیخ مفید، شیخ صدوق و شیخ طوسی بود.

۱۴۰۳/۱۱/۲۷

حکمرانی یک فرایند کلان است که از سیاست‌گذاری آغاز شده و تا اجرا و نظارت ادامه پیدا می‌کند. در این مسیر، فقه می‌تواند نقش مهمی در ارائه بایدها و نبایدهای شرعی ایفا کند، اما کافی نیست. بلکه عقل تدبیرگر و برنامه‌ریزی نیز باید در این روند به کار گرفته شود. آنچه امروز به‌عنوان فقه حکمرانی مطرح می‌شود، تلاشی است برای ترکیب آموزه‌های فقهی با اصول حکمرانی، به‌منظور تحقق تدریجی نظام مطلوب اجتماعی.

۱۴۰۳/۱۱/۲۶

حکومت در فقه، اشکال مختلفی دارد. گاه حکومت به‌صورت رسمی در اختیار فقیه قرار می‌گیرد، و گاه مانند دوران امام صادق (ع)، دولت در دولت شکل می‌گیرد. در آن زمان که بنی‌عباس بر سر کار بودند، امام صادق (ع) در مقبوله عمر بن حنظله (یا به تعبیر دقیق‌تر، صحیحه عمر بن حنظله) فرمودند که اگر دو شیعه دچار اختلاف شدند، نباید برای حل مشکل خود به سلطان جور و طاغوت مراجعه کنند، بلکه باید به فقیه جامع‌الشرایط رجوع نمایند، زیرا «فانی قد جعلته علیکم حاکما»؛ یعنی من او را حاکم بر شما قرار دادم.

۱۴۰۳/۱۱/۲۵

قیمت زمین و تراکم جمعیت تأثیر مستقیمی بر سبک زندگی خانوار دارد. با افزایش اعضای خانواده، نیاز به مسکن بزرگ‌تر بیشتر می‌شود، اما قیمت بالای زمین موجب ساخت واحدهای پرتراکم می‌شود. بسیاری از خانوارها مستأجرند یا دچار بدمسکنی هستند، اما این شرایط به‌اشتباه عادی‌سازی شده است. درحالی‌که تراکم جمعیتی در شهرهایی مانند توکیو، نیویورک و لندن پایین‌تر از تهران است، اما همچنان در تهران پروژه‌های پر تراکم ادامه دارد.

۱۴۰۳/۱۱/۲۴

فهم تفاوت‌ها و مقتضیات جهان امروز با جهان پیشین و حتی جهان آینده بسیار مهم است و گسترش انتظارات از حوزه‌های علمیه پس از انقلاب اسلامی یک جهش بی‌نظیر داشته است. اولین شاخص انتظارات جدید آن است که انتظار می‌رود حوزه در سطحی قرار بگیرد که بتواند تغییراتی در سطح جهانی ایجاد کند. یعنی مشکلات جهان کنونی را به خوبی تبیین کند و طرحی برای حل این مشکلات طراحی کند.

۱۴۰۳/۱۱/۱۷

پیوند میان دین و سیاست در اندیشه برخی متفکران مورد توجه قرار گرفته است. روسو معتقد بود که پیامبر اسلام با ایجاد یک ساختار سیاسی مبتنی بر دین، حکومت را به‌خوبی اداره کرد. در این راستا، پیمان‌های اجتماعی متعددی میان پیامبر و مردم مدینه بسته شد که از جمله آن‌ها می‌توان به پیمان مدینه اشاره کرد. این قرارداد، مسائل گوناگونی مانند سرشماری، نحوه استقرار روستاها و تأمین امنیت را در بر می‌گرفت و به عنوان یکی از پایه‌های حکمرانی اسلامی شناخته می‌شود.

۱۴۰۳/۱۱/۱۴

مسئله تولید علم و پرداختن به ایده‌های جدید در حوزه علوم انسانی و اسلامی از رسالت هایی است که همواره بر دوش حوزویان است. همواره حوزه علمیه در تولید ایده‌های جدید برای زندگی بهتر مردم و حل مشکلات و پاسخگویی به شبهات و دشمنی‌هایی که همواره از طرف دشمنان اسلام بر علیه مکتب اهل بیت و دیانت و اسلام و قرآن ارائه شده، پیشرو بوده است.

۱۴۰۳/۱۱/۱۴