دکتر ابراهیم دادجو، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در نشست علمی نقد کتاب «واقعگرایی در علوم انسانی اسلامی» مطرح کرد؛
بازخوانی نقش دین در علوم انسانی/ تأکید بر تهذیب نه تأسیس
دکتر ابراهیم دادجو: اسلامیسازی علوم انسانی حاصل چند دهه تلاش فکری پس از پیروزی انقلاب اسلامی است و دیدگاههای موجود در این حوزه از تأکید کامل بر امکان اسلامیسازی تا انکار مطلق آن گسترده است. در فلسفههای معاصر، نوعی نسبیگرایی معرفتی حاکم است و علوم، بهویژه علوم انسانی، بر پایه پارادایمهای متنوعی تفسیر میشوند که امکان داوری مطلق میان آنها وجود ندارد. از اینرو، لازم است ابتدا هستیشناسی واقعیتها و سطوح آن مورد تحلیل قرار گیرد.
۱۴۰۴/۰۷/۳۰
جواد کجوری پژوهشگر حوزه تامین اجتماعی در یادداشتی برای اندیشکده رهیافت مطرح کرد؛
ابعاد شناسایی نیازمندان در نهادهای حمایتی ایران
ارزیابی روشهای شناسایی نیازمندان در کمیتۀ امداد بیانگر آن است که کمیتۀ امداد در این زمینه تا حد بسیار خوبی زمینۀ شناسایی نیازمندان را فراهم کرده است؛ اما به هرحال روشهای موجود نیز محدودیتها یا ایراداتی دارند. کمیتۀ امداد در شناسایی نیازمندان از دو روش فعالانه و منفعلانه استفاده میکند. روش منفعلانه مبتنیبر «مراجعۀ مستقیم مددجو» یا «معرفی از سوی افراد معتمد» بوده و در روش فعال، کمیتۀ امداد بهصورت هوشمند با تعریف شاخصی برای خط فقر خوراک و غیرخوراک و با کمک پایگاه رفاه ایرانیان مستقیماً به شناسایی نیازمندان مربوطه میپردازد.
۱۴۰۴/۰۷/۳۰
حجتالاسلام والمسلمین حسین شمخالی مقدم در کرسی علمی «راهکارهای تحقیقات میانرشتهای در فقه» مطرح کرد؛
بررسی الگوهای عملیاتی برای فقه میانرشتهای / نقش علوم انسانی در توسعه تعاملگرایی فقهی چیست؟
در جمعبندی نهایی جلسه، این دیدگاه مطرح شد که علم فقه ذاتاً یک علم «مخدوم» است و هر مسئله فقهی به نوعی یک مطالعه میانرشتهای است، زیرا در استنباط از تحلیلهای ادبی، عقلی و حدیثی استفاده میکند. همچنین، در رابطه طولی فقه و عرفان، تأکید شد که فقهی که به سمت عرفان حرکت نکند، «فقه حداقلی» است و «توضیحالمسائلهای سطوح بالاتر» نه به معنای تغییر احکام، بلکه به معنای بیان مراتب بالاتر تکلیف در مسیر رشد و حرکت به سمت وحدت تلقی میشود.
۱۴۰۴/۰۷/۳۰
حجتالاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی، در نشست علمی «فقه و عدالت» مطرح کرد؛
از عدالت فردی تا عدالت ساختاری/ بازتعریف عدالت در فقه امامیه
حجتالاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی: عدالت اجتماعی، در نگاه نخست موضوعی ساده مینماید، اما در واقع از منظری فلسفی، کلامی و فقهی دارای شبکهای از مسائل پیچیده است و نمیتوان آن را صرفاً در چارچوب فقه تحلیل کرد. وی تأکید نمود که همانگونه که نظام سیاسی اسلام نیازمند تبیین مبانی فلسفه سیاسی و الهی است، عدالت اجتماعی نیز باید بر این بنیادها استوار شود تا بتوان از آن به سطح استنباط فقهی راه یافت.
۱۴۰۴/۰۷/۲۹
آیت الله احمد عابدی، از اساتید برجسته حوزه علمیه قم، در درس خارج «فقه جهاد» خود مطرح کرد؛
بررسی فقهی حکم ترور / تحلیل جنگ و تروریسم رسانهای
آیت الله عابدی: دلیل اینکه برخی به سراغ جنگ رسانه ای یا تروریسم رسانه ای می روند این است که اولا انجام آن آسان است، برخلاف جنگ نظامی که دشواریهای فراوان دارد. دوم اینکه سریع است؛ برخلاف جنگهای زمینی سوم اینکه گسترش آن بسیار زیاد است؛ جنگ رسانهای مخاطبان عظیمی دارد. از دیگر ویژگیهای جنگ رسانهای این است که معمولاً در هر جنگی بخشی از آن تبلیغات است، زیرا شخص یا گروهی که میخواهد عملیات نظامی انجام دهد نیاز به حمایت افکار عمومی دارد.
۱۴۰۴/۰۷/۲۹
حجت الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در حلقه اجتهادی فقه سیاست و حکمرانی مدرسه عالی فقاهت عالم محمد (علیهم السلام) مطرح کرد؛
فهم روایات سیاسی نیازمند مسئلهمحوری و زمینهیابی تاریخی است
رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی: اگر ما بدون در نظر گرفتن بستر تاریخی و با پیشفرضهای امروزی به نهج البلاغه نگاه کنیم، ممکن است به چالش بخوریم. برای مثال، اگر رئیس جمهوری امروز به مردم بگوید به دنبال رفاه نروند، قطعاً با اعتراض مواجه میشود، اما وقتی حاکمی مانند امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) که خود سادهزیست است، این توصیه را میکند، قابل پذیرش است.
۱۴۰۴/۰۷/۲۹
گزارش اختصاصی نشست علمی «تغییر جنسیت از منظر فقه با تاکید بر ماهیت ترنس سکشوال»؛
بررسی ابعاد فقهی، حقوقی و پزشکی تغییر جنسیت در ایران/ ضرورت تدوین قانون جامع
حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدمهدی کریمی نیا: بحث ما دربارهی تغییر جنسیت جراحی است، نه تغییر جنسیت بهوسیلهی دارو، هیپنوتیزم، یا روشهای روانی و جادویی. تغییر جنسیتی که موضوع بحث فقهی است، تنها از راه عمل جراحی روی اندام تناسلی تحقق مییابد؛ عملی که ماهیت جنسی فرد را دگرگون میسازد.
۱۴۰۴/۰۷/۲۸
گزارش اختصاصی از نشست علمی «چالشهای فقهی هوش مصنوعی» با حضور حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا جعفری؛
چالشهای فقهی و حقوقی هوش مصنوعی/ از مسئولیت حقوقی تا فتوا و قراردادهای هوشمند
حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا جعفری: هوش مصنوعی در پی آن است که مانند هوش طبیعی انسان عمل کند یا دستکم از آن تقلید نماید. هرچند تاکنون تعریف جامع و واحدی از هوش طبیعی ارائه نشده است، اما روانشناسان هوش را توانایی درک، تحلیل، استدلال و تصمیمگیری با در نظر گرفتن شرایط محیطی میدانند. بر این اساس، میتوان هوش مصنوعی را «موجودیتی فناورانه و ساختهی بشر» تعریف کرد که توانایی درک، تحلیل، استدلال و تصمیمگیری دارد و از تجربههای پیشین برای بهبود عملکرد خود بهره میبرد.
۱۴۰۴/۰۷/۲۸