گزارش اختصاصی پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح از نشست علمی «بررسی حکم ترور در فقه امامیه» با حضور آیتالله سیدمحمد نجفی یزدی؛
بررسی فقهی «ترور» در اندیشه امامیه
آیتالله سیدمحمد نجفی یزدی: کلمه ترور نه عربی است و نه فارسی، بلکه ریشه فرانسوی دارد و در اصل به معنای ایجاد وحشت و ترس در جامعه است. البته در کاربرد امروزی، یکی از مصادیق آن قتل ناگهانی یا غافلگیرانه است. از نظر لغوی، ترور به معنای ارعاب و خوفافکنی است، اما در فقه اسلامی باید دید آیا این واژه و مصداقش با مفاهیمی چون ارهاب یا فتح در قرآن و سنت ارتباط دارد یا نه.
۱۴۰۴/۰۸/۲۰
گزارش اختصاصی پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح از نشست نقد و بررسی مقاله «نظریه جنسیتی علامه طباطبایی، یک مواجهه انتقادی» با حضور دکتر محمدتقی کرمی؛
بازخوانی تطبیقی دیدگاه علامه طباطبایی درباره تفاوتهای جنسیتی در پرتو رویکرد الهیاتی و طبیعتگرایانه
دکتر محمدتقی کرمی: بحث جنسیت از جمله مباحثی است که همواره در کانون توجه متفکران مسلمان بوده و علامه طباطبایی از معدود اندیشمندانی است که تلاش کردهاند بر پایه مبانی فلسفی و تفسیری، تحلیلی نظاممند از تفاوتهای زن و مرد ارائه دهند. علامه در چند جای المیزان، بهویژه در جلد دوم و چهارم، به تبیین جایگاه زن و تفاوتهای حقوقی و اجتماعی زن و مرد پرداخته است. به نظر میرسد محور اصلی نظریه ایشان در جلد دوم شکل گرفته و در جلد چهارم، ذیل تفسیر آیه قوامیت (الرِّجالُ قَوّامونَ عَلَى النِّساء)، امتداد یافته است.
۱۴۰۴/۰۸/۲۰
الهام امیرحاجلو، عضو هیات علمی مرکز پژوهشهای توسعه و آینده نگری، در گزارشی مطرح کرد؛
اقتصاد سیاسیِ سیاست صنعتی در ایران
عضو هیات علمی مرکز پژوهشهای توسعه و آینده نگری: تحولات اقتصادی جهانی در سال های اخیر به شکلی عمیق و ساختاری در حال تغییر چهره اقتصادها بوده است. این تغییرات نه تنها بر الگوهای تولید و تجارت اثر گذاشته، بلکه به چالش هایی مانند عدم تعادل های اقتصادی و نیاز به نوآوری های فناورانه دامن زده است. در این میان، کشورهای در حال توسعه به ویژه ایران، با وجود برخورداری از منابع قابل توجه، با موانع و چالش های ساختاری مواجه هستند. تلاش برای بهبود بهره وری و ایجاد سیاست های صنعتی موثر در چنین شرایطی امری ضروری به نظر می رسد. این مسائل نیاز به رویکردهای نوین و توجه به تجارب جهانی را به روشنی نمایان میکند.
۱۴۰۴/۰۸/۱۹
حجتالاسلاموالمسلمین علی نهاوندی، رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، در گفتگویی مطرح کرد؛
موضوعشناسی فقه فضای مجازی با رویکرد کلانفقهی
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس: فقه فضای مجازی را زیرمجموعه فقه ارتباطات میدانم و فکر میکنم ما در موضوعشناسی فضای مجازی باید با دقت و ظرافت بیشتری به تحلیل بپردازیم. اگر تحلیلها درست باشند، مقیاس ما در فقه فضای مجازی مقیاس کلانی میشود و تکالیفی را برای حاکمیت و حکومت طراحی میکند و سطح تکلیفی را از سطح کاربران و مکلفین خرد به سطح خدمتدهندگان و نهادهای واسط و سطح بالاتر یعنی حاکمیت و حکومت و فضاهای کلانتر میکشاند.
۱۴۰۴/۰۸/۱۹
حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد ارسطا در درس خارج «فقه منابع مالی دولت اسلامی(انفال)» مطرح کرد؛
واکاوی فقهی مفهوم «گستردگی اموال»
حجت الاسلام و المسلمین ارسطا: فقر عمومی جامعه ناشی از حرص و طمع والیان در جمعآوری ثروت و بیاعتمادی آنان به بقای خود در حکومت است که به سراغ جمع آوری امول می روند که در این صورت تمرکز مال و ثروت در دست گروهی خاص، موجب نابسامانی اقتصادی و گسترش فقر در جامعه خواهد شد.
۱۴۰۴/۰۸/۱۸
حجتالاسلام والمسلمین رضا پورصدقی، در نشست «موتورسیکلتسواری بانوان از منظر فقه» مطرح کرد؛
حکم فقهی موتورسواری بانوان، میان جواز شرعی و مصلحت اجتماعی
حجتالاسلام والمسلمین رضا پورصدقی: مسئله سوار شدن زنان بر مرکب، از منظر فقهی دارای دو سطح است: نخست حکم اولیهی آن، و دوم عناوین عارضی یا ثانویهای که ممکن است بر آن مترتب شود. ما باید ابتدا حکم اولی را با دقت و بر پایهی روایات و قواعد فقهی بررسی کنیم، سپس اگر عناوین ثانوی مانند ضرورت، مفسده یا عفت عمومی مطرح شد، آن را جداگانه تحلیل نماییم.
۱۴۰۴/۰۸/۱۸
حجتالاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی، عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره)، در یادداشتی مطرح کرد؛
پاسخ دین به نیازهای نسل متحول/ بازخوانی دیدگاه رهبر انقلاب درباره عقلانیت فقهی
حجتالاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی: ا معتقدیم که فقه، پاسخ دین و پاسخ خدای متعال به نیازهای عملی فرد و جامعه است؛ اما باید دانست که این پاسخ توسط فقیهان و عالمان دینی باید به گونهای عرضه شود که با «عقلانیت تحول یافته» در عصرها و مصرها و نسلهای مختلف قابل هضم و فهم باشد. ما در عصر فناوری اطلاعات و دنیای متاورس با نسلی مواجهه هستیم که در معرض دهها مدل رفتاری رقیب قرار دارد؛ نسلی که از دهها سبک زندگی متنوع و جذاب دیگر، آگاهی دارد و به صورت لحظهای با انواع مختلفی از آداب و رسوم و روشهای زیستن در ارتباط است.
۱۴۰۴/۰۸/۱۷
حجتالاسلام والمسلمین محمد قطبی، مدیر خانه خلاق و نوآوری اشراق، در یادداشتی مطرح کرد؛
چگونه میتوان چرخه فناوری در علوم انسانی را به موتور تحول تمدنی تبدیل کرد؟
مدیر خانه خلاق و نوآوری اشراق: برای آنکه علوم انسانی از حصار مباحث نظری رها شده و به نیروی مؤثر در حکمرانی و زندگی روزمره بدل گردد، باید چرخهای طراحی شود که تولید معنا را به تولید فناوری نرم و تصمیم کارآمد پیوند دهد. این تحقق، با توصیف صرف ممکن نیست؛ نیازمند یک مسیر عملی و برنامه تجویزی است که در چهار سطح پیش برود: سیاستگذاری، توانمندسازی، زیرساختسازی و فرهنگسازی.
۱۴۰۴/۰۸/۱۷
