به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ دکتر بهرام صلواتی در نشست وضعیت شناسی تحصیلکردگان ایرانی در چرخه مهاجرت، که ۱۸ آبان ۱۴۰۱ در مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تالار فارابی برگزار شد، بیان داشت؛ جامعه و سیاست‌های ما باید مبتنی بر پدیده‌های مهاجرتی باشد. کشورها یا مهاجر می‌پذیرند یا مهاجر فرست هستند و بر اساس این دو سیاست‌های خود را تنظیم می‌کنند. در حال حاضر در سطح جهان بیش از سه میلیون دانشجو در جهان جا به جا می‌شوند. در این میان کشورهایی داریم که دانشجو اعزام می‌کنند یا می‌پذیرند. اگر امریکا اصلی‌ترین مارکت در پذیرندگان دانشجوست سومین کشور در اعزام دانشجو نیز هست. پس ابرقدرت‌های اقتصادی و سیاسی در هر دو جبهه نقش ایفا می‌کنند. وی در ادامه افزود: امروز سروکله امارات و ترکیه در این چرخه مشخص‌شده و قرار نیست ما فقط همه‌چیز را تولید کنیم. در ۲۰ سال گذشته ما از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ در رتبه ۲۶ دانشجوفرستی بودیم و جمعیت دانشجوی ما سه برابر شد. در هشت سال ما در تراز ۵۰ هزار مانده بودیم و در رتبه ۲۰ بودیم اما از ۲۰۱۹ وارد ۶۶ هزار شدیم و احتمالاً رتبه‌های ما پایین نخواهد آمد. مدیر رصدخانه مهاجرت ایران گفت: ما تا سال ۲۰۱۸ زیر نرخ متوسط جهانی دانشجو می‌فرستیم اما در دوره پسا کرونا و پسا تحریم شرایط متفاوت خواهد بود. ما تا ۲۰۱۹ سن خروج از کشور را در نظر گرفتیم که ۲۳ سال است. از سوی دیگر فقط هزینه کرد دولت برای هر فرد ۴۵ هزار دلار است. در سال ۲۰۱۹ همین اعداد را دوباره در نظر گرفتیم. فقط در بخش تحصیلی یک میلیارد دلار برای ۲۰ هزار دانشجویی که رفتند هزینه شده است. امروز این عدد احتمالاً پنج برابر می‌شود.پس ما اساساً شواهدی دراین‌باره نداریم که بخواهیم برایش برنامه‌ریزی کنیم. او با بیان اینکه ما درباره سرمایه پذیر کردن افراد در جامعه اگر بخواهیم حرف بزنیم چون توصیف دقیقی از مفاهیم نداریم توصیفاتمان سطحی است یادآور شد: ما در پدیده مهاجرت شرایط بحرانی داریم و مهاجرت عام در میان همه طبقات گسترش یافته است. از سوی دیگر ما ایرانیان فراسرزمین داریم که به آن توجهی نکردیم. او با اشاره به عوامل تأثیرگذار روی مهاجرت نخبگان افزود: اکنون فرار از وضعیت موجود بر سایر عوامل پیش‌گرفته است و متأسفانه با این شرایط نمی‌توانیم افراد را برای ماندن قانع کنیم به همین دلیل است که مهاجرت‌های مجازی هم افزایش پیدا کرده است. دکتر صلواتی با بیان اینکه به پدیده مهاجرت تک ساحتی نگاه کردیم گفت: سیاست‌گذار و قانون‌گذار باید لایه‌وار به این پدیده نگاه کنند. ما همواره تهدیدآمیز به این موضوع نگاه می‌کنیم درحالی‌که باید به چرخه در مهاجرت نگاه کنیم. قانون‌های مختلفی البته در حمایت از نخبگان در حال اجراست اما این اسناد نیازمند بازنگری است. بودجه نخبگانی ما شاید ده میلیون دلار نشود و نیازمند چشم‌انداز سازی برای نخبگان در داخل کشور هستیم. او در پایان تأکید کرد: عمق و گستردگی مهاجرت در کشور ما زیاد شده در حالیکه فقدان یک سازمان و نهاد مشخص برای تعیین سیاست‌گذاری و اجرای سیاست‌ها احساس می‌شود.