به گزارش خبرنگار پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ سید مجتبی امین جواهری در مطلبی نوشت؛ استاد علی فرحانی سالهاست که در مراکز مختلف حوزوی عناوین فقه معاصر مثل؛ فقه فرهنگ، فقه روابط اجتماعی و دوراهی های اجتماعی را تدریس می کنند. از موسسه مفتاح تا مجتمع عالی ولی امر و فقه نظام امروز هم در مدرسه فیضیه این موضوع همچنان ادامه دارد. به موازات این دروس، دوره هایی نیز با محتوای نظام استنباطی امام یا اصول فقه فرهنگ و... برای تبیین دستگاه استنباطی مناسب با فقه معاصر برگزار شده است. در کانال المرسلات می توانید بخش عمده ای از این دروس را بیابید.

در این مجموعه یادداشت های کوتاه قرار است یک تقریر غیر عادی از درس های امروز فقه فرهنگ در فیضیه، برای شما مخاطبین محترم کانال المرسلات داشته باشیم. از قدیم رسم بوده؛ در دروس خارج طلاب شرکت کننده مشغول تقریرنویسی می شدند و سعی می کردند محتوای کلاس را با همان دقت و ساختار و چیدمان ذهنی که از استاد آموختند در تقریر منعکس کنند ولی این جلسات با درس های مرسوم متفاوت است و علاوه بر تقریر عادی نیاز به شرح یا گزارشی از فضای کلاس دارد چون استاد در این درس تنها یک مدرس نیستند بلکه مربی و هدایتگر جمع برای رسیدن به نقطه مطلوب محسوب می شوند.

نقطه مطلوب این کلاس گم شده نسل متفکران ایران اسلامی است. جایی است که هنوز جز امام خمینی (ره) رد پای کسی بر آن نقش نبسته است. بگذارید ابتدا کمی از قالب جلسه بگویم: محتوای درس با جمع بندی و ارائه پژوهشی طلاب پیش می رود و استاد محترم با توجه به دارایی های موجود از فعالیت های پژوهشی، حرکت علمی درس را رهبری می کنند. از قدیم درس خارج ها جنبه کارگاهی برای کسب ملکه اجتهاد داشته به صورتی که در کتاب کفایه الاصول مرحوم آخوند ردپای اشکالات شاگردان را می توان در انقلت و قلت های کتاب یافت یا روش مکتب سامرا و مرحوم میرزای شیرازی، ولی امروز این جنبه هم به تنهایی کفایت نمی کند علاوه بر تربیت ذهن شاگردان، اقتضای محتوای دروس فقه معاصر این است که فعالیت علمی به صورت جمعی انجام شود.

طلاب درس بعدازظهر فیضیه تخصص های مختلفی دارند. از فقه سنتی تا فقه معاصر از علوم انسانی تا فلسفه غرب هر یک جنبه ای از نیاز محتوایی درس را فراهم می کنند.

استاد علی فرحانی بارها در کلاس بابت تنوع و تخصص حاضرین خدا را شکر کردند چون دارایی های افراد به سرمایه کلاس اضافه می شود و طلاب شرکت کننده صرفاً مستمع نیستند. چرا مدعی هستم امروز بدون تیم پژوهشی مسائل فقه معاصر حل نمی شود؟ چون موضوعات فقه معاصر چند ویژگی منحصر به فرد دارند:

اولا جدید و بی سابقه است.

ثانیاً در مغرب زمین متولد شده.

ثالثاً بسیار درهم تنیده است.

رابعاً ارتباط تنگاتنگ با حوزه های مختلف فکری و اجتماعی دارد.

خامساً مسأله محور یا میدانی است.

سادساً در حال تغییر و تحول است.

سابعاً در ظرف حکومت است.

ثامناً تحت تأثیر مفاهیم بنیادین الحادی است.

همین هشت ویژگی در موضوعات فقه معاصر باعث می شود مدل قدیمی ارائه محتوا از سمت استاد و تقریر مطالب به تنهایی کفایت نکند. ضروری است پژوهش جنبه های مختلف موضوع بر عهده هر یک از حاضرین درس باشد.

و اما محتوای کلاس: از چند سال پیش تر که بحث فقه فرهنگ آغاز شد مسیر منطقی علم برای شناخت فرهنگ، روابط اجتماعی و دوراهی های اجتماعی آغاز شد. طلاب شرکت کننده زیر نظر استاد، مبادی اصلی تصوری و تصدیقی که این مسأله را مطالعه و آنالیز کرده و نتیجه تحقیقات خود را در درس ارائه کردند. در ادامه این موضوع ذیل چند مسأله به صورت جزئی بررسی شد:

اول: حضور زنان در ورزشگاه ها.

دوم: تفکیک جنسیتی در محیط های آموزشی.

سوم: سن ازدواج دختران.

این سه مسأله در قالب بررسی دوراهی های اجتماعی، مصلحت فرد و جامعه و عوامل تأثیرگذار در تصمیم گیری تبیین شد. پژوهشگران با توجه به مزیت های نسبی خود، هر یک با رویکردهای مختلف آن را مطالعه کردند و ده ها پایان نامه، مقاله، کتاب و ... در هر یک از مسائل بررسی شد و رفرنس ها در گروه مشترکی که استاد و طلاب در آن عضو بودند، منتشر شد. مجموع پژوهش ها در درس به این نقطه رسید که از منظر جنسیت، ضروری است؛ الگوی فقه المرأه یا کلان نظریه اسلام درباره زن طراحی شده و ابواب فقهی با توجه به آن بازبینی گردد چرا که درصد زیادی از گزاره ها و همینطور رویکرد ما به مسأله را تحت تأثیر قرار می دهد.

یک سوال اساسی ... سوالی که همیشه در پیش روی ما قرار داشت این است که؛ آیا فحص و یأس ما از موضوع زنان و جامعه مدرن امروز با زیرساخت های جدید و مناسبات انسانی غربی کافی بوده است؟

انتهای پیام/