به گزارش خبرنگار پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ در ابتدای این نشست خانم دکتر فریبا علاسوند عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده، با بیان مقدمهای از سیر شکلگیری همایش بین المللی خانواده مقاوم که اسفند ماه در ایران برگزار می شود گفت: در این جلسه قصد داریم تجربیات خود را با هم به اشتراک بگذاریم و در نگاههای جدید و دغدغههایی که به این موضوع داریم به اشتراک فکری و معنایی بیشتری برسیم و همپیمانی قویتری را در راستای حمایت از خانواده در مقابل تهاجمات و تهدیدهای نوظهوری که علیه خانواده مقاوم در جریان است داشته باشیم.
همچنین عضو کمیته فرهنگی دومای روسیه با طرح حمایت از خانواده و زنان در راستای تحکیم خانواده سنتی و فطری گفت: خوشبختانه موضوع زن و خانواده یکی از موضوعاتی است که رهبران، اندیشمندان و صاحب نظران در هر دو کشور ایران و روسیه درباره آن حرفهای مشترک بسیاری دارند و میتواند یکی از زمینههای همکاریهای گسترده بین دو کشور محسوب شود.
دکتر علاسوند، عضو هیئت علمی گروه مبانی نظری جنسیت پژوهشکده زن و خانواده، شرح خانواده به عنوان موضوع مورد تخاصم گفتمانی و تمدنی را به عنوان موضوع مورد بحث خود اعلام کرد و به صورت فهرست وار، به این مسئله پرداخت و گفت: من به بعضی از عناصری که در واقع خانواده را به عنوان یک محور در دو پارادایم تعریف میکند میپردازم، اتفاقی که در غرب افتاده و ما به عنوان یک پدیده فرهنگی، اقتصادی، سیاسی اجتماعی می شناسیم، لیبرالیسم و نئولیبرالیسم در طول سدههای اخیر است که به صورت خیلی خزنده بحث خانواده را در معنای طبیعی و مشروع خودش به یک موضوع جدی این تخاصم گفتمانی تبدیل کرده است.
وی عناصری را نام برد که در تغییر و تحول خانواده در فرهنگ غربی بسیار اثرگذار بوده و به کشورهای شرقی و اسلامی و خانوادهگرا هم سرایت کرده است.
دکتر علاسوند با اشاره به مفاهیم بنیادین فردگرایی، آزادی و استقلال مطرح در لیبرالیسم، دربارهی این عناصر تاثیرگذار در تحول خانواده گفت: مسئله اول یا اولین رخداد در این رابطه اعلامیه حقوق بشر و طرح مفهوم حلال زادگی است.
وی دومین مسئله را گزاره زن مستقل آزاد است دانست و افزود: جریانهای فمنیستی مهمترین هدفشان تحقق چنین هویتی برای زنان است، و این زن آزاده مستقل قدرتمند پیش زمینه بسیار مهمی در تغییرات و تحولات تمدنی نسبت به خانواده بوده است.
عضو پژوهشکده زن و خانواده در ادامه با اشاره به تقلیل اهمیت مرزهای اخلاقی-روانی جنسیت گفت: گزاره بعدی، خویشتن مالکی و محوریت یافتن بدن است که در فرهنگ قرن بیستم باعث پیدایش یا توسعه اقتصاد بدنمند، فرهنگ بدنمند، سیاست بدنمند بر اساس بدن زنانه شد و ارتباط زن را با محور قداست خانواده بسیار بسیار کاهش داد.
وی مسئلهی و گزاره دیگر در این حوزه را پاکدامنی زنان پیش از ازدواج دانست و گفت: این امر را به عنوان نقطه کانونی و محوری نظام مردسالار معرفی کردند. این هم بخش مهمی از برنامه فمنیستی برای تحول در وضعیت زنان و ارتباط آن با خانواده است.
گزاره بعدی، گزاره شخصی-سیاسی بود که خانم علاسوند آن را مطرح کرد و افزود: راهکار برون رفت از مسایل و مشکلات، قالب شکنی و ساختارشکنی از خانواده و ارزشهای خانوادگی است و آخرین مسئله، بحث اهمیت یافتگی امر جنسی به خصوص در قرن بیستم است که در واقع به عنوان یک دلالت کننده اصلی، تحولات زیادی را پیرامون خودش ایجاد کرده است.
وی با اشاره به مسئله تغییر در حوزه آموزش جنسی در جوامع مختلف که مبتنی بر مراقبت و مبارزه با بیماریهای مقاربتی شد گفت: موعظه اخلاقی جوانان از پرهیزگاری به تغییر این مسئله به ضرورت امر فرهنگی، رواداری ارتباطات جنسی و توزیع اقلام کنترل بارداری و تبدیل شدن خودآگاهی متفاوتی از امر جنسی به عنوان یک حق فردی در سطح جامعه و مدارس حرکت کرد.
این عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده این تغییرات را سبب شکستن مرزهای اخلاقی خانواده و بی اهمیت کردن آن دانست و به تبعات آن اشاره کرد و افزود: بیاهمیت شدن ازدواج و رواداری سقط جنین قانونی به صورت گسترده، تغییر تلقی از حق حیات درباره جنین و مسئله تکثیر هویتها، تکثر در ازدواج و هویتها، همچنین اهمیت یافتن پدیده ال جی بیتیها در جهان از پیامدهای این تغییرات است.
دکتر علاسوند بر اهمیت حفظ ارزشهای خانواده تأکید کرد و گفت: اگر بخواهیم برای امری مثل اهمیت یافتن خانواده و ارزشهای آن یا پایداری و حراست از خانواده در دنیای جدید با این همه تهدید فکر کنیم نیاز به عملیات چند وجهی داریم. این کار، بدون شبکه سازی بین مدافعان خانواده و جریانهای خانوادهگرا به خصوص ادیان ابراهیمی امکانپذیر نخواهد بود.
وی بیان کرد: ما به یک اصول و نظم فکری نیاز داریم که در آن زن، پدر، مادر و کودک اهمیت دارند و خانواده به عنوان نقطه کانونی این تمدن باید محترم شمرده شود و ساختارهای اجتماعی بر اساس اهمیت به این نقطه کانونی شکل بگیرند.
در ادامه، نماینده روابط خارجی کلیسای ارتدوکس روسیه ضمن ابراز خوشحالی از حضور در این جلسه و با یادآوری خاطرهای از حضور در ایران و احساس پیوند معنوی و انسانی با ایران، با طرح بحث خانواده مقاوم از منظر ادیان ابراهیمی، بیان کرد: خانواده مقاوم در روسیه موضوع بسیار مهمی است چرا که ما سال آینده را به عنوان سال خانواده سنتی نامگذاری کردهایم.
وی افزود: دیروز در مسکو کنگره جهانی کلیسای ارتودوکس روس با حضور رئیس جمهور برگزار شد و در این مجلس مهم، خانواده یکی از موضوعات بود و آقای پوتین گفت خانواده نه تنها مبنا و اساس دولت و جامعه است، بلکه مبنا و اساس ارزشهای معنایی میباشد.
این نمایندهی روس خانواده را اساس هویت دینی و روسی دانست و اشاره کرد که خانواده سنگ بنای مهمی برای جامعه روسی و تمام ادیان است.
وی گفت: خانواده بر اساس اتحاد مرد و زن شکل میگیرد و امر مقدسی است و در تمام ادیان به اهمیت آن پرداخته شده است. ما در انجیل میخوانیم و میفرماید که خداوند مرد و زن را زوجی آفرید که خانواده را تشکیل دهند و خداوند بشارت داد که شما در جهان تکثیر شوید و یکی از نکات مهم ازدواج این است که زن و مرد وقتی که ازدواج میکنند در واقع یکی از اهداف دینی و معنوی را تحقق میبخشند. از نظر معنوی تشکیل خانواده و این اتحاد با حضرت مسیح است.
وی با تأکید بر آموزههای دینی و فرهنگ ارتودوکس گفت: فرزندان و زن خانواده باید در سیمای پدر خانواده حضرت مسیح را ببینند چرا که در آن عشق را میبینند، محبت و محافظت و صیانت از خانواده را میبینند و این موضوع در مذهب ما نسبت به پدر خانواده اهمیت دارد. خانواده نیاز دارد در سیمای پدر، حضرت مسیح را ببیند. در مذهب ما پدر به عنوان بزرگ خانواده و مادر به عنوان کسی که به تربیت فرزندان میپردازد نقش مهمی دارد.
این پژوهشگر به نقش پایین زن تا قبل از مسیحیت اشاره کرد و گفت: کلیسا و مسیحیت جایگاه زن را به بالاترین مدارج رساند؛ ما زنی مثل مریم مقدس داریم که به جایگاه بسیار بالایی رسید. ازدواج رسمی یکی از اصول مذهب ارتودوکس است و بر اساس انجیل یوحنا خانواده عبارت است از اتحاد یک مرد و یک زن و کلیسا تاکید میکند که زن و مرد وقتی خانواده را تشکیل دادند باید تا ابد در کنار یکدیگر باشند و طلاق را محکوم میکند.
نماینده روابط خارجی با اشاره به آموزههای انجیل گفت: اتحاد زن با زن یا مرد با مرد قابل قبول نیست و این کار محکوم است. در انجیل، ارتباط جنسی زن و مرد خارج از چهارچوب خانواده محکوم است و نقش پدری و مادری یکی از مسئولیت مهم برای زن و مرد است.
وی بر اهمیت ممنوعیت سقط جنین در قانون اشاره کرد و افزود: این موضوع در مسیحیت محکوم است و کلیسای ارتودوکس برای بانوانی که شک دارند در اینکه میتوانند کودکی را بزرگ کنند یا تربیت کنند کمکهای معنوی و مالی ارائه میدهد.
همچنین ضمن همراهی با سخنان دکتر علاسوند، نسبت به جوامع همجنسگرا و مسائل فمنیستی و ترویج خانوادههای بدون فرزند هشدار داد و گفت: توجه ما بر ممنوعیت تبلیغات برای خانواده بدون فرزند است و قوانینی برای آن وضع شده است و امیدواریم برنامههایی در جهت حمایت از خانواده و خانواده پرجمعیت در سالهای آینده نیز ارائه شود.
وی دربارهی تشکیل کنوانسیونی در رابطه با حمایت از خانواده گفت: در راستای حمایت از خانواده و زنان و کودکان، آماده هستیم با همکاران خودمان در ایران و روسیه روی این سند تبادل نظر و اندیشه کنیم. ما امروز در جهان چند قطبی صحبت میکنیم که این قطب بندیها بر اساس ارزشهایی انجام میشود و این کنوانسیون میتواند برای حفظ خانواده سنتی و هویت و استقلال و ارزش خانواده، تمام این قطبها و کشورها را متحد کند. نماینده روس تشکیل این کنوانسیون را برای حمایت از خانواده سنتی، زن و کودک مهم دانست و گفت: با توجه به تفاوتهای دینی، به نکات و مفاهیم مشترک رسیدن، دشوار است ولی در صورت کلی در مفاهیم حمایت از خانواده، مخالفت با سقط جنین و حمایت از کانون و حریم خانواده با یکدیگر مشترک هستیم.
در ادامهی این جلسهی مجازی دکتر فاطمه ابراهیمی، عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه الزهرا، از خانواده تحت عنوان سلول بنیادین جامعه نام برد و و ضمن نگرانی نسبت به تهدیدات سازمانیافته ی جهانی، در راستای حمایت از خانواده در قوانین، گفت: به نظر میرسد که یک تخاصم جهانی علیه خانواده برنامهریزی شده است و افراد متولد در خانوادههای ناپایدار با آسیبها و چالشهایی مواجه میشوند و محروم شدن آنها از تربیتهای معنوی و اخلاقی یکی از دهها آسیبی است که میتواند آنها را برای استثمار و سوءاستفاده دیگران سوق دهد.
این عضو هیئت علمی در ادامه افزود: جنگ جهانی یا تخاصم جهانی علیه خانواده جامعه بشری را به ابزاری تبدیل میکند تا در راستای منافع عدهای حداقلی سوق داده شود. برای حمایت از نسل بشر باید سعی کنیم در کشورهایمان خانواده مقاوم داشته باشیم تا بتوانند از اعضای خود در مقابل این تهاجم های ضد اخلاقی و ضد ارزشی حمایت و صیانت کنند.
دکتر ابراهیمی اظهار کرد: در جمهوری اسلامی ایران در سطح حکمرانی، نخبگانی و عامه همچنان شاهد مقاومت علیه این تهاجمات هستیم ولی برای تقویت این پایداری و ارتقای سطح خانوادهها به عنوان یک خانواده کاملا مقاوم، نیازمند به اشتراک گذاشتن تجربیات در سه سطح حکمرانی و سیاست گذاری و سطح تبادل علمی و نظریه پردازی و سطح کنشگری اجتماعی با سایر کشورها هستیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به اصل دهم در راستای تسهیل تشکیل خانواده در قانون اساسی گفت: در قوانین ایران، خانواده هستهای در چهارچوب قوانین شرع تشکیل میشود و صیانت از چهارچوب چنین خانوادهای بسیار حائز اهمیت است به همین دلیل ساختارهای نوظهوری مثل همجنسگرایی و همباشها به هیچ وجه قابل قبول نیست و با هدف صیانت از خانواده، این موارد جرم انگاری محسوب شدهاند و افرادی که خارج از خانواده امر جنسی داشته باشند به اشد مجازات محکوم خواهند شد و اگر جوانی به هر دلیلی ازدواج دائم برایش مقدور نبود امر ازدواج موقت پیش بینی شده است.
وی در ادامه گفت: هر نوع بی بند و باری و روابط خارج از ازدواج غیرقانونی و غیر قابل قبول است و تمام این قوانین بر اساس هدف صیانت از قداست خانواده تصویب شده است. ما در سطح عالی سندی را به عنوان سند اخلاق و اصول تشکیل خانواده و سیاستهای تحکیم و تعالی خانواده تصویب کردهایم و رعایت آن برای همه دستگاه ها الزام آور است.
دکتر ابراهیمی نظام زوجیت را به عنوان اصل مهم خانواده مبتنی بر طبیعت مورد تاکید قرار داد و افزود: در این سند مهم، زن و مرد بر اساس حکمت الهی با لحاظ تفاوتهای طبیعی باید از حقوق انسانی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برخوردار شوند.
خانم دکتر ابراهیمی ضمن ابراز تاسف نسبت به برهم خوردن نقشهای جنسیتی در خانواده، گفت: ما شاهد ناپایداری بیشتر خانوادهها شدهایم؛ تفاوت نقشها و مکمل بودن وظایف خانوادگی بهترین الگو جهت ارتقای کارکرد خانواده و یکپارچگی اجتماعی محسوب میشود. با همین رویکرد جمهوری اسلامی ایران قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده را تصویب کرد که برای تحقق این امر، مسئله آموزش و تربیت بسیار مهم است. از این جهت آموزش رفتار صحیح در خانواده و نقشهای جنسیتی در مدارس و دانشگاهها مورد تاکید ویژه قرار گرفته است.
وی در پایان سخنانش افزود: برای ما مهم است که تجربیات کشورها با هم به اشتراک گذاشته شود و از تجربیات یکدیگر استفاده کنیم؛ این نگاهها به یکدیگر نزدیک شوند و به نشستهای بیشتری بپردازیم و امیدواریم تمام بشریت از خانواده پرمهر و سالم و مقاومی برخوردار باشند.
همچنین خانم ماریا دیگر پژوهشگر روسی در این نشست گفت: در سال ۲۰۲۰ قوانینی در روسیه به تصویب رسید که سمت و سوی اجتماعی داشت و در این قوانین موضوع حمایت و ترویج خانواده سنتی به عنوان اصل و اساس قرار داده شد. خانواده، مادر و کودک به عنوان اساس و سنگ بنای مفهوم خانواده سنتی در کشور چند فرهنگی و چند ملیتی روسیه قرار گرفت.
وی رسالت اصلی خانواده را تولد و تربیت فرزند دانست و ضمن اشاره به هنجارها و مقرراتی که در قوانین کشور روسیه وجود دارد و مفهوم خانواده سنتی را تشکیل میدهد، بیان کرد: بحث نقش مادری و کودک برای ما مهم و به عنوان اساس و مفهوم خانواده سنتی در روسیه است. در تابستان گذشته قانونی تصویب شد که اشخاصی که تغییر جنسیت دادهاند، نمیتوانند سرپرستی بچهای را به عهده بگیرند و این در راستای حمایت از خانواده سنتی و ادامه نسل در آینده است.
وی بر مقرراتی که در راستای حمایت از زنان است تأکید کرد و افزود: بر اساس قوانین ما، مرد در زمان بارداری همسرش، نمیتواند درخواست فسخ قرارداد ازدواج کند. در قوانین زندگی مشترک، داراییهایی که در خانواده وجود دارد به صورت برابر به زن و مرد متعلق است. در راستای حمایت از خانواده، قانون کشور ما هیچ نوع خشونتی را بر نمیتابد و خشونت نسبت به زن و کودک محکوم است.
این نماینده در آخر اشاره کرد که این جلسات به ما کمک میکند تا قوانین کشورمان را با کشور شما، مطابقت دهیم و همسان سازی کنیم و به یک نوع قوانین مشترکی برای صلح و آرامش و در جامعه و خانوادهها برسیم .