به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ آیت الله رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در مراسم گرامیداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه مطرح کرد؛ شبهه ای مطرح میکنند مبنی بر اینکه تولید علم مدیریت پذیر نیست. نظریه و علم باید تولید شوند و با دستور و بخش نامه نمی توان نظریه و علم را تولید کرد. در پاسخ باید گفت: تولید علم یک فعل ارادی است و فعل ارادی نیز مبتنی بر مبادی است و فرایند مبادی اراده در فعل اختیاری واقع میشود. تولید علم و نظریه به صورت غیر اختیاری یا به صورت معجزه وار اتفاق نمی افتد. حال اگر تولید علم و نظریه یک فعل است، آیا انسان نمیتواند تصمیم بگیرد که این کار را انجام بدهد یا انجام ندهد؟ تصمیم بگیرد که چنین انجام دهد یا چنان انجام دهد؟ حال که تولید علم فعل اختیاری است آیا فقط کسی که مباشر در تولید علم است، صاحب اراده میباشد یا دیگرانی که به نحوی میتوانند از فاعل این فعل حمایت و پشتیبانی کنند نیز صاحب اراده هستند؟ این شبهه مغالطه است و تولید علم یک امری ارادی است. علم تابع تصمیم است و انسان صاحب اراده به نسبت آرمانها واهداف، فعل را انجام میدهد. علل غائی، فاعلی، ماده و صورت در تولید علم اثرگذار هستند اما اثر یکسانی ندارند؛ بنابراین تولید علم یک فعل ارادی است که تحت تاثیر علل اربعه قرار می گیرد. بدون در نظر گرفتن علم حکمرانی و بدون اعمال حکمرانی در علم، نمی توان علوم انسانی تولید کرد. علوم انسانی در یک معنای وسیعی، علوم حکمرانی هستند. اگر در صدد تشکیل حکمرانی مستقل، ملی و اسلامی هستیم باید علوم انسانی و علم بومی داشته باشیم. علوم انسانی همانند یک پیش افزار حکمرانی هستند. تولید علوم انسانی بدون تعامل حوزه علمیه و دانشگاه میسر نخواهد بود. در تولید علم باید از مبانی و منطق تحول صورت بگیرد. در تولید علوم انسانی اسلام بیشتر به حوزه علمیه نیازمند هستیم و در منطق بدون مشارکت دانشگاه وحوزه علمیه، نمی توان اقدامی انجام داد؛ زیرا نه با منطق تجربی محض میتوان تولید علم کرد و نه با منطق کتابخانه ای. در تولید مسائل تعامل حوزه و دانشگاه ضروری است؛ زیرا برخی مسائل ریشه در منابع دینی دارند که در قبضه حوزه علمیه است و برخی مسائل به صورت عینی و خارجی هستند که در قبضه دانشگاه می باشد. باید در مقام عمل و نظر همکاری صورت بگیرد.