به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ به نقل صدای حوزه آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی در دیدار با دکتر سقاییان نژاد شهردار قم، با اشاره به اهمیت شهر قم اظهار داشت: قم پایگاه انقلاب است و به سبب وجود قبر مطهر حضرت معصومه سلام‌الله علیها و همچنین وجود حوزه علمیه و حضور مراجع عظام در این شهر، اکنون محل رفت‌وآمد نخبگان، فرهیختگان و شخصیت‌های مذاهب دنیا قرار گرفته است.   وی با بیان اینکه این عناوین سبب شده است که قم منبعی غنی برای نشر دین گردد، گفت: امروز توقع از قم و حوزه علمیه قم قابل‌مقایسه با قبل از انقلاب نیست. باید مراکز علمی حوزه متون دینی را پژوهش جدید کنند و مطالبی عمیق مناسب نیازهای جامعه بشری خصوصاً نیازهای فکری نظام جمهوری اسلامی به دست آورند و در اختیارشان قرار دهند.   رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) بر لزوم تناسب عمران و آبادی شهر قم با توجهی که بدان وجود دارد تأکید کرد و افزود: واضح است قم باید از حیث عمران و آبادی خیابان‌ها، کوچه‌ها، ساختمان‌ها با معیارهای روز دنیا که متناسب با ارزش‌های دینی ما باشند مطابقت کند.  

صنعت شهرسازی یک علم است که مبانی خود را دارد

استاد دروس خارج فقه و اصول در ادامه بیان کرد: در فقه ما ضوابطی برای ساخت شهر و ساختمان تعیین‌شده که باید رعایت شود، اما همان‌طور که بسیاری از بزرگان ما می‌گویند ما چیزی به نام شهر اسلامی نداریم. اسلام نمی‌گوید در این شهر بیمارستان کجا باشد، آتش‌نشانی و دانشگاه و پارک کجا باشد، این‌ها را باید به مقتضا و شرایط هر زمانی ساخت.   وی با تأکید بر اینکه یک زمان در کل این شهر فقط یک پارک وجود داشت اما شنیدم هم‌اکنون حدود ۴۰۰ بوستان وجود دارد، یادآور شد: طبیعی است وقتی شهر از جهت نفوس، خیابان‌ها و تردد مردم و مسافرین توسعه پیدا کند پارک‌های فراوان لازم دارد. آیا اسلام می‌گوید که در پارک چه درختی بکارید؟ ابداً، اسلام کلیاتی را می‌گوید که در هر امری با تدبیر جلو بروید. اسلام چرا این‌قدر علم را ترویج می‌کند؟ صنعت شهرسازی یک علم است که مبانی‌ای دارد هرچند برخی از این مبانی‌ از غرب آمده باشد، چنانچه با مبانی دینی ما سازگار باشد از آن باید استفاده کرد. مثلاً برای خروج فاضلاب شهری آن‌ها نشستند فکر کردند، نمی‌شود گفت هر چه در غرب هست برای سلطه بر جهان سوم است، این فکر ناصحیحی است.   عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اضافه کرد: از من زیاد پرسیده‌اند که طب اسلامی داریم یا نه؟جواب من این است که ما طب اسلامی نداریم بلکه یک دستورات کلی برای حفظ سلامت جسم و روح داریم؛ اما هیچ فقیه و اسلام‌شناسی نمی‌گوید اسلام برای صد نوع سرطانی که امروز به وجود آمده دارو داده، در بعضی از موارد به مقتضای اشخاص و زمان و مکان ائمه علیهم‌السلام یک دستوراتی داده‌اند اما نمی‌شود آنچه به آن مریض فرموده‌اند را برای کل انسان‌ها تجویز کنیم.   آیت‌الله فاضل لنکرانی عنوان کرد: همین‌طور در مورد اقتصاد اسلامی که بگوییم اسلام تمام ریزه‌کاری‌های اقتصاد را مطرح می‌کند، اصلاً در زمان حدوث اسلام مسائلی که الان با آن مواجهیم مثل تورم و بورس وجود نداشته است. بله یک قوانین کلی در اسلام هست که باید مورد توجه قرار گیرد مثل‌اینکه در اقتصاد ربا نباشد، در معاملات دقیق عمل کنید که در آن غَرر و جهالت نباشد، اکل مال به باطل نباشد؛ اما با وجود این همه مسائل اقتصادی جدید نمی‌توان گفت امروز بشر از علم اقتصاد بی‌نیاز است. همه بشر خصوصاً مسلمان‌ها در شرایط کنونی دنیا بیشتر به علم اقتصاد نیاز دارند. باید نظریات دانشمندان علم اقتصاد را که در میدان اجرا چکش‌کاری شده و به دست ما رسیده، با مبانی ارزشی اسلام و احکام فقهی تطبیق داد و استفاده کرد و مراقب مواردی که برای تسلط بر بشر تنظیم‌شده هم بود.  

معماری اسلامی و شهر اسلامی همانند طب اسلامی و اقتصاد اسلامی حرف غلطی است!

وی در ادامه اظهار داشت: به‌هرحال ما فقه معماری و فقه شهرسازی داریم همان‌طور که فقه پزشکی و فقه اقتصاد داریم، اما معماری اسلامی و شهر اسلامی همانند طب اسلامی و اقتصاد اسلامی حرف غلطی است! به نظر منِ طلبه، فقیه نمی‌تواند ملتزم به این معنا شود شهر اسلامی به این معناست که اسلام بگوید خیابان کجا باشد، خانه کجا باشد، بیمارستان کجا باشد، پُل زده بشود یا نه؟ کجای متون فقهی داریم که باید پل بزنیم یا نه؟ این امری است که انسان با نگاه عقلایی به آن می‌رسد و باید اهل‌فن بگویند. اسلام متصدی این جزئیات نیست. بله می‌توان گفت مسجد که یک پایگاه دینی است اسلام می‌گوید باید در مرکز شهر و جایی باشد که دسترسی مردم به آن آسان باشد. این حرف خوبی است، یا اسلام سفارش کند که مساجد به‌صورت ساده ساخته شود چیزی که متأسفانه به آن توجه نمی‌شود! اسلام می‌گوید هرچه می‌توانید مساجد را ساده بسازید برای اینکه با روح عبادت منافات نداشته باشد.   استاد برجسته حوزه علمیه مطرح کرد: فرض کنید جمعیت شهر یک‌میلیون است، این جمعیت چه تعداد مسجد می‌خواهد و چه کسی باید حساب کند؟ این را اسلام مطرح نمی‌کند، اسلام راجع به ساخت مسجد این‌قدر حرفش وسیع است که برای ترغیب به آن می‌گوید اگر می‌توانید به‌اندازه لانه گنجشک هم درست کنید. ولی اینکه این محله دو مسجد می‌خواهد یا یک مسجد، یا به چه نحوی باشد، این‌ها را اسلام دخالت نمی‌کند.  

اسلام با آپارتمان‌سازی مخالف است

وی ادامه داد: بنده نمی‌گویم اسلام راجع به ساخت خانه چیزی نمی‌گوید، مثلاً اتاق پدر و مادر جدا باشد! این نه به‌عنوان امری است که دین اختراع کرده باشد، فطرت انسان همین را دلالت می‌کند. من حدود ۲۰ سال پیش گفتم اسلام با آپارتمان‌سازی مخالف است. در متون‌ دینی ما آپارتمان‌سازی مذموم و مرجوح است؛ لذا در مواردی باید باشد که ضرورت اقتضا ‌کند؛ مثل جاهای پر جمعیت که امکاناتش کم است و باید همه یکجا جمع بشوند. آپارتمان‌نشینی آسیب‌های فراوان دارد که قابل‌انکار نیست، آسیب‌های اخلاقی، روانی و پزشکی فراوانی دارد، چه بسا هزینه‌ آسیب‌های آپارتمان‌نشینی چندین برابر خانه‌های ویلایی برای مردم باشد.   وی در ادامه خطاب به شهردار قم گفت: عرض من این است که قم با ویژگی‌هایی که دارد باید بهترین صنعت شهرسازی و امکانات در آن باشد. این شهر باید شهری هوشمند باشد. من از خانه که بیرون می‌روم باید بدانم اولین ماشینی که من را به مقصد می‌رساند کجاست؟ این پیاده راه‌هایی که اطراف حرم درست کردید از کارهای ماندگار شما در قم شد، من از شما تشکر می‌کنم. قم یک مرکزی دارد به نام حرم مطهر حضرت معصومه(س)، اطرافش باید در زیبایی و آرامش سرآمد باشد. قبلاً سر وصدا و دود و ترافیک اتوبوس‌ها، مردم قم و زائرین حضرت را بسیار رنج می‌داد. کسی که می‌خواست حرم برود از دود و صدا آرامشی برای دعا نداشت، نمی‌دانم خودتان به این جهت توجه کردید یا نه؟ فضای با صفای این پیاده راه‌ها و ماشین‌های برقی که برای جابجایی میان‌سالان گذارده‌اید باعث شده کسی که از این طریق وارد حرم می‌شود با آرامش آمادگی یابد ارتباط قلبی و معنوی با حرم معصومه سلام‌الله پیدا کند، یا کسی که می‌خواهد در مدرسه مرحوم آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی رضوان‌الله علیه تدریس کند، این کارها واقعاً خوب است و بنده به سهم خودم تشکر می‌کنم، هر چه می‌توانید این خدمات را گسترش دهید.   آیت‌الله فاضل لنکرانی یادآور شد: اسلام چرا ترغیب به علم کرده؟ آیا اسلام فقط به علم دین ترغیب کرده یا همه علوم؟ حدیث « طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه»، فقط در مورد علم دین نیست، اینکه «اطلب العلم ولو بالصین»، در چین که قرآن به آدم یاد نمی‌دهند، یعنی برو به چین، برو پیش کفار علم را از آن‌ها بگیر و در بین مسلمین پیاده کن، پس هر چه می‌توانید قوی‌تر عمل کنید و امکانات شهر را توسعه دهید.