به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از پایگاه خبری العهد؛ اقتصاد مقاومتی به دنبال ایجاد یک محیط اقتصادی پایدار است که استقلال امت را تقویت کرده و راه‌های زندگی کریمانه را برای همه افراد جامعه فراهم کند. رویکرد امام خامنه‌ای در تأسیس اقتصاد مقاومتی، یک استراتژی جامع برای دستیابی به پیشرفت عدالت محور در مواجهه با چالش‌های اقتصادی جهانی است. این رویکرد بر چهار محور اصلی تأکید دارد:

1. توسعه نظریه اقتصادی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی
2. تأمین منابع انسانی و مادی لازم
3. تنظیم سیاست‌های اقتصادی قوی
4. تغییر رفتارهای اقتصادی جامعه

این استراتژی به دنبال تقویت عدالت اجتماعی، حمایت از اقتصاد محلی و دستیابی به استقلال اقتصادی است که پیشرفت عدالت محور را تضمین می‌کند. با اجرای این رویکرد، می‌توان به اقتصادی مقاومتی، قدرتمند و انعطاف‌پذیر دست یافت که توانایی مقابله با چالش‌ها را دارد. در این راستا، مرکز تحقیقات و مطالعات تربیتی سمیناری با عنوان "آموزش اقتصاد مقاومتی" برگزار کرد که در آن دکتر علی زعیتر، مدیر مؤسسه علوم اجتماعی دانشگاه لبنان و دکتر عبدالحلیم فضل‌الله، مدیر مرکز مشاوره و مستندسازی، سخنرانی کردند. این سمینار با حضور مشاور فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان، سید کمیل باقرزاده و مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات تربیتی، دکتر عبدالله قصیر و جمعی از کارشناسان و شخصیت‌های فرهنگی برگزار شد.

دکتر زعیتر: اقتصاد مقاومتی نیازمند یک رویکرد پژوهشی واضح است

دکتر زعیتر در سخنرانی خود دیدگاه عمیقی درباره مفهوم اقتصاد مقاومتی ارائه کرد و نشان داد که اقتصاد یک موضوع پیچیده و تخصصی است که به مقدمات و دانش عمیق نیاز دارد تا بتوان آن را درک و اجرا کرد. او تأکید کرد که صحبت درباره اقتصاد مقاومتی و اسلامی نیازمند درک نظری عمیق است. دکتر زعیتر به نظریه اقتصاد مقاومتی امام خامنه‌ای اشاره کرد و آن را به‌عنوان تلاشی برای ایجاد مذهب اقتصادی یا سیاست‌های اقتصادی مبتنی بر دیدگاه اسلامی در مدیریت امور زندگی مادی معرفی کرد. او این نظریه را به‌عنوان یک دیدگاه اقتصادی معرفی کرد که نیازمند پژوهش آکادمیک عمیق است. وی همچنین به تجربه شخصی خود در پیگیری این نظریه از طریق تحقیقات نظری و عملی در جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و نشان داد که اقتصاد مقاومتی به یک رویکرد پژوهشی واضح و خلاصه‌های عملی برای دستیابی به اهدافش نیاز دارد. سیاست اقتصاد مقاومتی که امام خامنه‌ای و شهید صدر ارائه کرده‌اند، از نظر دیدگاه اقتصادی مستحکم‌ترین است. دکتر زعیتر به اهمیت پیوند بین اقتصاد و آموزش نیز اشاره کرد و تأکید کرد که دو اصطلاح مهم در این زمینه "آموزش اقتصادی" و "اقتصاد آموزشی" هستند و هر دو به هدف ادغام ارزش‌های اقتصادی در فرآیند آموزشی برای تقویت درک اقتصادی در نسل‌های جوان اشاره دارند. وی ادامه داد و دیدگاه جامعی درباره چگونگی اجرای این مفاهیم در فرآیند آموزشی ارائه داد و تأکید کرد که آموزش اقتصادی باید شامل آموزش کودکان و جوانان درباره اصول مصرف مسئولانه، مدیریت جهادی و تقویت فرهنگ کار و عدالت اجتماعی باشد. همچنین تأکید کرد که مشارکت مردم در دستیابی به این اهداف از طریق ابتکارات اجتماعی و مدارس خیریه ضروری است. وی بر این باور بود که اقتصاد مقاومتی باید در راستای تحقق استقلال و رشد پایدار باشد و بتواند خود را با شرایط سخت از جمله تحریم و مناقشات اقتصادی تطبیق دهد و به شکوفایی و پیشرفت عدالت محور کشور کمک کند. دکتر زعیتر معتقد است که اقتصاد مقاومتی باید به دنبال دستیابی به استقلال و رشد پایدار باشد و باید توانایی سازگاری با شرایط سخت مانند تحریم‌ها و درگیری‌های اقتصادی را داشته باشد و به توسعه و شکوفایی کشور کمک کند.

نظرسنجی توجهات مردم نسبت به مصرف، تولید و تحریم

در چارچوب فعالیت‌های این همایش، دکتر عبدالجواد قصیر، پژوهشگر مرکز تحقیقات و مطالعات تربیتی، نظرسنجی جامعی درباره تمایلات مردم نسبت به مصرف، تولید و تحریم ارائه داد تا نحوه تفکر و نگرش مردم به این موضوعات حیاتی را مورد بررسی قرار دهد. به گفته دکتر قصیر، این نظرسنجی در بازه زمانی 10 تا 23 ژوئیه با مشارکت 664 نفر از محیط اطراف انجام شده است. نمونه مورد بررسی شامل 60% مردان و 40% زنان بوده و گروه‌های سنی متنوعی را شامل می‌شد که سن شرکت‌کنندگان بین 20 تا بالای 50 سال متغیر بود و گروه کوچکی از جوانان بین 15 تا 19 سال را نیز در بر می‌گرفت. از نظر وضعیت اجتماعی، اکثریت افراد متأهل بودند و درصد قابل قبولی از مجردان نیز در این نظرسنجی شرکت کردند. از نظر سطح علمی، نتایج نشان داد که بالاترین درصد شرکت‌کنندگان از دانشجویان دوره کارشناسی و تحصیلات تکمیلی بودند که نشان‌دهنده سطح بالای علمی در جامعه است. نتایج نظرسنجی نشان داد که در لبنان محصولات خارجی در معیارهای کیفیت، تطابق با نیاز، وفور، ظاهر جذاب و تبلیغات، با اختلاف 34 درصد برتری دارند. با این حال، این برتری در انتخاب مصرف‌کنندگان منعکس نشده است، به‌طوری که میزان خرید محصولات لبنانی و خارجی تقریباً برابر بود و قیمت محصول لبنانی مصرف‌کنندگان را بیشتر از محصول خارجی به خرید آن تشویق کرد و اولویت بیشتری به خرید محصول لبنانی دادند. در مورد اولویت‌های مصرف، در صدر آن‌ها ضروریاتی مانند غذا و نوشیدنی داخل منزل، بهداشت، آموزش و مسکن و خدمات مربوط به آن قرار داشت، در حالی که کالاهای تجملی اولویت بالایی نداشتند. این نتایج نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان به سمت مصرف مسئولانه و تمرکز بر ضروریات حرکت کرده‌اند. در مورد تحریم محصولات حمایت‌کننده از رژیم صهیونیستی ، نتایج نشان داد که اکثر شرکت‌کنندگان تحریم را رعایت می‌کنند، با این حال بیش از یک‌سوم از آن‌ها تعهد خود را به وجود جایگزین مرتبط می‌دانند. فقط 2.6 درصد از شرکت‌کنندگان به تحریم اهمیت نمی‌دهند. نتایج نشان داد که محصولاتی که بیشتر از شرکت‌های حامی رژیم صهیونیستی خریداری می‌شوند شامل کامپیوتر، تلفن همراه و لوازم برقی هستند، در حالی که خرید کالاهای تجملی مانند غذاها و نوشیدنی‌ها، لوازم آرایشی، عطر و لباس بیشتر از خرید ضروریات بود، زیرا جایگزین‌های محلی موجود بود. همچنین مشاهده شد که مردان محصولات خارجی را با کیفیت‌تر از زنان می‌دانند و بیشتر به خرید لوازم آرایشی، عطر و لباس از شرکت‌های حامی رژیم صهیونیستی تمایل دارند. در حالی که زنان بیشتر به خرید لوازم برقی که توسط شرکت‌های حامی رژیم صیونیستی تولید می‌شود تمایل دارند و به دلیل کیفیت محصولات لبنانی، آن‌ها را بیشتر از مردان ترجیح می‌دهند. متأهلان و شرکت‌کنندگان در نظرسنجی معتقدند که محصولات لبنانی از ظاهر جذاب‌تری برخوردارند و بیشتر تبلیغ می‌شوند، در حالی که مجردها بیشتر به خرید لوازم آرایشی، لباس و عطر از شرکت‌های حامی رژیم صهیونیستی تمایل دارند و محصولات خارجی را به دلیل کیفیت و ظاهر جذاب‌تر ترجیح می‌دهند. دکتر قصیر بیان کرد که با افزایش سن شرکت‌کنندگان، سطح اهمیت کیفیت و ظاهر جذاب محصولات ملی لبنان بیشتر می‌شود، اما اهمیت کیفیت و ظاهر جذاب محصولات خارجی کاهش می‌یابد. همچنین با افزایش سن، اولویت کالاهای تجملی کاهش یافته و تمرکز بر ضروریات افزایش می‌یابد. نظرسنجی به این نتیجه رسید که آگاهی عمومی لبنان نسبت به اهمیت تحریم وجود دارد و مصرف‌کنندگان به دلیل بحران اقتصادی بیشتر بر ضروریات تمرکز دارند و پیشرفت محصولات ملی لبنان در چندین زمینه نشان‌دهنده امکان تقویت صنعت لبنان و افزایش کیفیت آن است و باید برای گسترش کمپین‌های تحریم و افشای شرکت‌های حامی رژیم صهیونیستی تلاش کرد.  

دکتر فضل‌الله: اقتصاد مقامتی در دوران بحران‌ها مؤثر است

دکتر عبدالحلیم فضل الله، مدیر مرکز مشاوره مستندسازی، در سخنرانی خود به مفهوم اقتصاد مقاومتی و ابعاد مختلف آن پرداخت و توضیح داد که اقتصاد تنها یک فعالیت مادی مربوط به تولید، مصرف و هزینه نیست، بلکه با تصورات اجتماعی، فرهنگی و تربیتی که نوع اقتصاد مطلوب و معنای فعالیت‌های اقتصادی را تعیین می‌کند، ارتباط نزدیکی دارد. دکتر فضل الله تأکید کرد که دستیابی به اقتصاد مقاومتی نیازمند عبور از چهار مرحله یا مسیر اساسی است:

1. مفاهیم نظری: نیاز به توسعه نظریه‌ای برای اقتصاد مقاومتی است. دکتر علی زعیتر نظریه اقتصاد مقاومتی را که توسط رهبر معظم انقلاب پایه‌ریزی شده است، توضیح داد. این نظریه هدفش مقاومت اقتصادی کشورها و جوامع است و با ایده‌های اقتصادی اسلامی از مرزها عبور می‌کند.
2. منابع موجود: بدون دسترسی به منابع لازم، نمی‌توان به اقتصاد مقاومتی دست یافت. دکتر فضل الله توضیح داد که آموزش و فرهنگ می‌تواند مفاهیم اقتصادی را تغییر دهد، اما بدون منابع موجود، این مفاهیم قابل اجرا نیستند.
3. سیاست‌ها: دکتر فضل الله تأکید کرد که تغییر سیاست‌های اقتصادی برای دستیابی به اقتصاد مقاومتی مؤثر ضروری است. او توضیح داد که سیاست‌های مالی و پولی در این زمینه اساسی هستند و اشاره کرد که یک تغییر کوچک در تعرفه‌های گمرکی می‌تواند تأثیر بیشتری از هزاران ساعت آگاهی‌بخشی داشته باشد.
4. رفتار اقتصادی: بدون تغییر رفتار اقتصادی جامعه، نمی‌توان به اقتصاد مقاومتی دست یافت. دکتر فضل الله اشاره کرد که الگوی مصرف باید به سمت بیشتر عقلانی و مؤثر تغییر کند.

دکتر فضل الله همچنین به موضوع عدالت در توزیع منابع پرداخت و اشاره کرد که نابرابری منجر به افزایش فقر می‌شود و تأثیر منفی بر رشد اقتصادی دارد. او افزود که آلودگی محیط زیست باید در محاسبه نرخ رشد و تولید در نظر گرفته شود. دکتر فضل الله به اهمیت کار داوطلبانه و تأثیر مثبت آن بر اقتصاد اشاره کرد و توضیح داد که کار داوطلبانه در اندازه‌گیری‌های سنتی تولید اقتصادی نشان داده نمی‌شود اما نقش مهمی در بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی دارد. او همچنین به موضوع تحریم و اهمیت آن در حمایت از اقتصاد مقاومتی پرداخت و اشاره کرد که تحریم در دوران بحران مؤثر است، اما نیاز به فعال‌سازی دائمی دارد تا بخشی از فرهنگ اقتصادی شود. او تأکید کرد که تفکر نظری و برنامه‌ریزی عملی برای تغییر سیاست‌ها و رفتارهای اقتصادی برای دستیابی به توسعه پایدار و عدالت اجتماعی ضروری است.

حجت الاسلام باقرزاده: روش امام خامنه‌ای در تأسیس اقتصاد مقاومتی یک استراتژی پیشرو برای دستیابی به توسعه پایدار است

سید کمیل باقرزاده، مشاور فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان، توضیح داد که مفهوم "اقتصاد مقاومتی" یک مفهوم حیاتی در دیدگاه اسلامی است که می‌تواند با چالش‌های اقتصادی معاصر مقابله کند، به ویژه پس از آنکه تجربیات تاریخی و معاصر نشان داده‌اند که اقتصادی که به شدت به نیروهای خارجی متکی است، ضعیف و آسیب‌پذیر است. بنابراین، دیدگاه "اقتصاد مقاومتی" به عنوان پاسخی به چالش‌های اقتصادی و سیاسی کنونی پدید آمده است. او اشاره کرد که اقتصاد مقاومتی یک دیدگاه کامل است که هدفش تقویت اتکاء به منابع محلی، دستیابی به خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات است. این امر نیازمند توسعه بخش‌های تولیدی محلی، تشویق به نوآوری و حمایت از صنایع ملی است. اقتصاد مقاومتی تنها یک سیاست اقتصادی نیست، بلکه یک رویکرد جامع است که نیازمند همکاری بین تمامی اقشار جامعه برای دستیابی به اهداف مشترک است. به گفته حجت الاسلام باقرزاده، دیدگاه اسلامی اقتصاد مقاومتی بر تحقق عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه ثروت‌ها تمرکز دارد، که این امر به تقویت ثبات اجتماعی و اقتصادی کمک می‌کند. این دیدگاه تلاش می‌کند تا جامعه‌ای قوی و متعهد بسازد که قادر به مقاومت در برابر چالش‌های اقتصادی جهانی باشد. او تأکید کرد که روش امام خامنه‌ای در تأسیس اقتصاد مقاومتی یک استراتژی پیشرو برای دستیابی به پیشرفت عدالت محودر در مواجهه با چالش‌های اقتصادی فعلی است، چرا که این روش بر اصول اسلام مبتنی است و هدفش دستیابی به استقلال اقتصادی ملی و تقویت قدرت آن است.