به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از خبرگزاری العربی؛ چهارمین گزارش «رصدخانه عربی علوم اجتماعی» توسط «شورای عربی علوم اجتماعی» در بیروت به دو زبان عربی و انگلیسی منتشر شده و به‌وسیله پژوهشگر مصری، هدی الصده، تهیه شده است. این گزارش ۸۶ صفحه‌ای به بررسی تولید دانش در حوزه علوم انسانی در جهان عرب در قرن بیست‌ویکم می‌پردازد و به‌ویژه بر بازه زمانی ده‌ساله از ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ تمرکز دارد. این پژوهش مبتنی بر فرضیه‌ای است که جنبش‌های انقلابی فراگیر در جهان عرب، که همچنان ادامه دارد، تکانی بنیادین در جوامع عربی ایجاد کرده و فضاهای تازه‌ای برای بیان و فعالیت فراهم ساخته است؛ فضاهایی که از انقلاب دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی بهره‌برده‌اند. به‌رغم شکست‌ها و بحران‌های سیاسی و اقتصادی پیاپی – یا شاید به دلیل همین شرایط – شاهد افزایش قابل‌توجهی در طرح‌ها و مشارکت‌های معرفتی در جهان عرب هستیم. این گزارش با رویکردی انتقادی به تولید دانش در علوم انسانی چهار هدف را دنبال می‌کند: شناسایی و تحلیل مهم‌ترین گرایش‌های پژوهشی، موضوعات و مشارکت‌های فکری در حوزه علوم انسانی در قرن بیست‌ویکم؛ برجسته کردن تولیدات معرفتی برجسته در جهان عرب، به‌ویژه در دهه گذشته پس از جنبش‌های انقلابی سال ۲۰۱۱؛ شناسایی موانع و چالش‌های پژوهشگران و ارائه برخی شاخص‌های اولیه برای سنجش وضعیت. این گزارش شامل چهار فصل است: فصل اول به چالش‌ها و فرصت‌های تولید دانش در علوم انسانی مرتبط با جهان عرب می‌پردازد. فصل دوم به بررسی گرایش‌های جدید در رشته‌های منتخب علوم انسانی از جمله ادبیات، فلسفه، تاریخ، مطالعات ترجمه و مطالعات جنسیت اختصاص دارد. فصل سوم به ابتکارات مستقل در زمینه هنرها می‌پردازد و برخی از این ابتکارات را در جهان عرب معرفی می‌کند. فصل چهارم نیز به نقش علوم انسانی دیجیتال با نگاهی به آینده اختصاص یافته است. در پایان، گزارش به برخی شاخص‌های اولیه و پرسش‌هایی درباره موضوعات مطرح‌شده دست می‌یابد. شایان ذکر است که این گزارش چهارمین گزارش از مجموعه گزارش‌های «رصدخانه عربی علوم اجتماعی» و نخستین گزارش در زمینه علوم انسانی است. سه گزارش پیشین به بررسی وضعیت علوم اجتماعی در جهان عرب پرداخته‌اند که به ترتیب عبارت‌اند از: «علوم اجتماعی در جهان عرب: اشکال حضور» نوشته محمد بامیه، «علوم اجتماعی در جهان عرب: رویکردی به تولیدات منتشرشده به زبان عربی، 2000 - 2016» از عبدالله حمودی، و «فضاهای دانشگاهی و مسیرهای حرفه‌ای دانشمندان علوم اجتماعی در جهان عرب» نوشته احمد دلال. هدی الصده استاد ادبیات انگلیسی و مقایسه‌ای در «دانشگاه قاهره» است و به عنوان یک فعال فمینیست از بنیان‌گذاران «انجمن زن و حافظه» به شمار می‌رود. حوزه‌های تحقیقاتی او شامل مطالعات جنسیت، ادبیات تطبیقی و تاریخ شفاهی است. از آثار او می‌توان به کتاب «جنسیت، وطن و رمان عربی: مصر 1892 - 2008» (ترجمه هاله کمال، 2020) اشاره کرد و او همچنین در ویرایش کتاب «تاریخ شفاهی در زمان‌های تغییر: جنسیت، مستندسازی و آرشیوسازی» (2018) مشارکت داشته است. لینک دانلود گزارش به زبان عربی لینک دانلود گزارش به زبان انگلیسی