الگوی سوم به هیچ عنوان به برابری جنسیتی نمی‌رسد/ نباید تمام انرژی‌ خود را صرف نقد الگوهای غیر اسلامی کرد

 

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ به نقل از خبرگزاری حوزه علمیه خراسان، حجت‌الاسلام والمسلمین هدایت‌نیا در نشست اولین رویداد الگوی سوم زن در مشهد، که از سوی اداره پژوهش دفتر خواهران این حوزه با مشارکت‌، نهادهای علمی در محل سالن جلسات جهاد دانشگاهی دانشگاه فردوسی برگزار شد، موضوعاتی همچون ضرورت پرداختن الگوی سوم زن، پیشینه پژوهش‌های انجام شده و مسئله شناسی در علم فقه و همچنین محورهای اختلافی الگوی سوم در علم فقه به منظور هدایت پژوهشگران را، بررسی کرد.

 

وی در ابتدای سخن، با بیان اینکه بحث الگوی سوم از اوایل دهه ۹۰ در کشور، مطرح شده در صورتی که اوایل خیلی ناشناخته بود، اما امروز تغییرات زیادی در آن پدیدار شده، گفت: چنین جلساتی تنها منوط به حضور بانوان نیست، بلکه حضور آقایان هم در این مراسمات ضروری است.

 

حجت‌الاسلام والمسلمین هدایت‌نیا با بیان اینکه در جوامع سنتی نقش زنان در حصار خانه و خانواده محدود بود، اما در جوامع امروزی زنان نقش‌های جدیدی در عرصه‌های گوناگون عهده‌دار هستند، افزود: سوالی می‌شود که آیا نقش زنان در شرایط فعلی قرار است، جایگزین نقش سنتی شود، یا به آن اضافه شود، که در پاسخ به این سوال باید گفت، یک زن باید با کسب مهارت‌های لازم جمع بین دو موضوع را، به خوبی داشته باشد.

 

دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اعتبار سنجی ادله فقهی الگوی سوم را، یکی از مهمترین مباحث خواند و افزود: در این بحث هر گروه از پژوهشگران و مفسران برای مدعای خود از منابع اسلامی استفاده نموده، همانند کسی که معتقد است، زن نباید در فعالیت‌های اجتماعی حضور داشته باشد و به این بخش از قرآن استناد می‌کند که خداوند در قرآن خطاب به بانوان(همسران پیامبر) فرموده است: «قَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَ‏» و با توجه به این آیه، حکم کلی را برداشت می‌کند.

 

حجت‌الاسلام والمسلمین هدایت‌نیا تصریح کرد: درگیری اصلی ما، مباحثات علمی با نظامات غیر اسلامی نیست، بلکه با دو خوانش متفاوت از منابع اسلام مواجهه هستیم که نظریه الگوی سوم با دو جبهه درگیری علمی دارد، در نظریه‌ای با فمنیسم و حقوق غرب مواجهه است و در نظریه دیگر با سنت کهن و ریشه‌دار و دیرپایه مواجهه می‌باشد.

 

وی در ادامه با بیان اینکه پژوهشگران باید ادله اثباتی و سلبی را بررسی کنند تا به جمع بندی برسند، گفت: با توجه به آیاتی از قرآن و احادیث، طبق ادله اثباتی، زن می‌تواند در عرصه‌های اجتماعی حضور و ایفای نقش پیدا کند، همچون در آیه شریفه که می‌فرماید: «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ» مؤمنین و مؤمنات را، در کنار هم آمدند و سطحی از ولایت اجتماعی را صراحتا بیان کرده است.

 

دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با استناد به روایتی از حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها که فرمودند: «نزدیک ترین حالات زن به خدا آنست که ملازم خانه خود باشد» گفت: در سیره این بانوی بزرگوار وجود دارد که ایشان به صورت مکرر به مزار شهدای احد می‌رفتند و یا در واقعه عاشورا حضرت زینب سلام‌الله‌علیها، به سخنرانی پرداختند، که باید از طریق ادله اثباتی و سلبی جمع‌بندی کرد و گروهی ادله سلبی را مبنا قرار دادند و گروهی بر مبنای ادله اثباتی احادیث و آیاتی را نقل می‌کنند.

 

وی تصریح کرد: جامعه امروزی با جوامع سنتی متفاوت است، چرا که در جامعه امروز، دولت مقتدر و مسئولیت پذیر، کنش‌گری اجتماعی زنان را، امن می‌کند در صورتی که در نظام قبیله‌ای و سنتی فقدان دولت مقتدر بود و شرایط برای حضور زنان امکان پذیر نبود.

 

حجت‌الاسلام والمسلمین هدایت‌نیا در خصوص موسمی بودن بعضی از روایات که بیان می‌‌کند زن نباید در فعالیت‌های اجتماعی باشد، افزود: در بعضی از روایات به رغم اینکه سند آن معتبر است، ولی مُبین یک حکم زمینه‌‌ای نیست، بلکه برای مدیریت یک مسئله در زمان خاص است.

 

دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: اگر مرد نگاه خود را به زن تغییر دهد، فرصتی برای او فراهم خواهد کرد که بتواند تمام وظایف خود را، با هم جمع کند، اما اگر نگاه او به زن تنها همان الگوی اول باشد، نه تنها همدلی و همکاری ندارد، بلکه سنگ‌اندازی هم خواهد کرد.

 

حجت‌الاسلام والمسلمین هدایت‌نیا در پاسخ به این سوال که آیا جنسیت برای زن محدودیت می‌آورد یا خیر، گفت: نظریه الگوی اول، دامنه اختیارات قوامیتی یا اختیارات ریاستی شوهر را، به حدی گسترده فرض می‌کند تا جایی که برای کنشگران زن جزء با رضایت شوهر ممکن نیست، اما در الگوی سوم، دامنه اختیارات مرد را، به مصالح خانواده محدود می‌کند.

 

وی افزود: الگوی سوم به هیچ عنوان به برابری جنسیتی نمی‌رسد و دقیقاً مرزبندی روشنی در مقابل نظامات غربی دارد، در صورتی که چالش‌های الگوی اول هنوز حل نشده، اما در الگوی سوم برابری وظایف و تکالیف زن و مرد را نمی‌رساند و به دنبال یک نظام‌‌سازی جدیدی است.

 

حجت‌الاسلام والمسلمین هدایت‌نیا در خصوص نسبت فقه و اخلاق گفت: اخلاق دو تعریف دارد که یکی از آنها نفسانی است و موضوع مطالعه روانشناسان است، اما اخلاق و سلوک رفتاری خود فقه است، که امروزه دانشی رو به تکامل دارد.

 

وی با بیان اینکه در بحث الگوی سوم نباید تمام انرژی‌ خود را صرف نقد الگوهای غیر اسلامی کرد، بلکه به خوانش جدیدی از کنش زن، اصالت زن، شخصیت زن بر مبنای مباحث کلامی و انسان شناسی نیاز است، گفت: تعریفی که غربی‌ها از آزادی‌های اجتماعی زنان دارند با تعریفی که ما در نظریه الگوی سوم در بحث آزادی کنشگری اجتماعی داریم، کاملا متفاوت است لذا می‌بایست این تمایزات شفاف شود. ما عمیقاً نیاز به بحث شاخص سازی داریم؛ الگوی سوم باید مؤلفه‌ها و شاخص‌های آن معلوم شود تا در آموزش و در اندازه‌گیری جهت حرکت‌مان را ببینیم که رو به جلو هستیم یا رکود داریم.

https://ihkn.ir/?p=37461