جایگاه جهاد در سلامت معنوی اجتماعی / دست کشیدن از جهاد = لباس ذلت و ناامنی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، حجت‌الاسلام و المسلمین علی فضلی در یادداشتی برای پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مطرح کرد: در فرهنگ دینی راه نیرومندی و ارتقای مادی و معنوی جامعه اسلامی جهاد در برابر دشمنان اسلام است و این نکته­ای طلایی و کلیدی است که حضرت امیر علیه السلام در خطبۀ بیست و پنجم نهج البلاغه به آن توجه داده و به زوایای آن پرداختند. البته روشن است که جهاد گستره وسیعی دارد که جهاد اقتصادی، جهاد فرهنگی، جهاد رسانه­ای، جهاد تبیین، جهاد علمی در کنار جهاد دفاعی را در برمی­گیرد و هر یک برای تفوق بر دشمنان لازم و ضروری و موثر است.

از این جهت، مقام معظم رهبری در طی سخنانی در یازدهم مهر ۱۴۰۳ فرمودند؛ جهاد عمده نخبگان خیزش جدید علمی، نهضت جدید علمی و تفوق علمی بر رقیبان و دشمنان است. رویکرد این یادداشت، سلامت معنوی اجتماعی است که فرازی از سخن حضرت امیر علیه السلام را به اشاره شرح می­دهد. حضرت فرمودند: « اما بعد بی­تردید جهاد دری­ است از درهای بهشت که خدایش تنها به روی یاران آشنا گشوده است و آن، جامۀ خویش بانی­ست و زره نفوذ ناپذیر الهی بر پیکر پیکارجویان و سپر اطمینان بخش او برای مجاهدان. پس هر که از سر بی­میلی جهاد را وانهد، خدای جامۀ ذلت بر اندامش فروپوشد و در گرفتاری­اش فروپیچد. از درون به خود کم بینی و بلاهت آلود شود و پرده­ای از کم اندیشی و پرگویی بر دل او فرود آید. به کیفر تباه کردن جهاد، حق از او روی بگرداند، به سختی و رنج گرفتار شود و از عدل و انصاف محروم ماند.»

نکات نهفته در این بیان:

۱- جهاد به عنوان راه عبور مخلصانه از خویشتن برای مراقبت و تقویت و اعتلای جامعه دینی تا سر حد وصول به خدای سبحان دری از درهای­ بهشت است. زیرا جهاد همۀ قوای قلبی را از تفرقه و خودخواهی که زمینه­ساز سقامت معنوی هستند، می­رهاند و به سوی جمعیت و خداخواهی که پایۀ سلامت معنوی هستند، سوق می­دهد و با سرای «سَلاماً سَلاماً» [۲۶/واقعه] که فردوس برین است، مناسب می­سازد و در آن سرای سکنی می­دهد. (إِنَّ الْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْجَنَّهِ)

۲- خدای سبحان برای بهترین اولیایش که اول برای تعالی سلامت معنوی و دوم برای وصال الهی مشتقانه به دنبال زمینه‌ها و بسترها هستند، درب سرزمین جهاد را برای آنان گشود. (فَتَحَهُ اللَّهُ لِخَاصَّهِ أَوْلِیَائِهِ)

۳- تقوای اجتماعی که برای حفاظت جامعه از ذلت و برای زینت جامعه به عزت و امنیت توصیه شده است، نیاز به پوشش کامل، زره محکم و سپر مطمئن دارد که جهاد است. در حقیقت جهاد موجب سلامت معنوی اجتماعی است. (هُوَ لِبَاسُ التَّقْوَى و دِرْعُ اللَّهِ الْحَصِینَهُ و جُنَّتُهُ الْوَثِیقَهُ)

۴- کسانی که از روی سقامت معنوی از جهاد در راه خدا روی برمی­گردانند، در حقیقت از تدبیر امنیت جامعه دست می­کشند و در نتیجه حمایت خدای سبحان را از دست می­دهند؛ یعنی خود خواستار آن هستند که خدای سبحان  لباس ذلت و ناامنی را بر آنان بپوشاند و رنج و گرفتاری و فروپاشی را برای حکومت و جامعۀ دینی رقم بزند. (فَمَنْ تَرَکَهُ رَغْبَهً عَنْهُ أَلْبَسَهُ اللَّهُ ثَوْبَ الذُّلِّ وَ شَمِلَهُ الْبَلَاءُ)

۵- کسانی که از روی سقامت معنوی از جهاد در راه خدا روی برمی­گردانند، در حقیقت ذلت و پستی خود و جامعه را زیر چکمۀ دشمن حس خواهند کرد و مهر بلاهت و بی­خردی را بر دل خویش و جامعه­شان خواهند کوبید و بی آن که بتوانند برای برون رفت از چیرگی ستمگرانۀ دشمن چاره­ای بیاندیشند، ذلت و بلاهت را به عنوان نشانه­های سقامت معنوی فردی و اجتماعی بر پیشانی جامعه حکاکی خواهند کرد. (وَ دُیِّثَ بِالصَّغَارِ وَ الْقَمَاءَهِ وَ ضُرِبَ عَلَى قَلْبِهِ بِالْإِسْهَابِ)

۶- کسانی که از روی سقامت معنوی جهاد در راه خدا را ضایع می­کنند، حق و حقوق آنان پایمال می­شود و خود به سوی نابودی و فروپاشی و ویرانی و آشفتگی گام برمی­دارند و عدالت و انصاف نیز از آنان می­گریزد. به راستی اگر تباه­سازی جهاد در گسترۀ جامعه دینی فراگیر شود، جامعه از حق و عدل محروم گشته، دچار فروپاشی و ویرانی میشود. (وَ أُدِیلَ الْحَقُّ مِنْهُ بِتَضْیِیعِ الْجِهَادِ وَ سِیمَ الْخَسْفَ وَ مُنِعَ النَّصَفَ)