یکی از ضعف‌های مراکز حوزوی بی اطلاعی نسبت به کارهای یکدیگر در زمینه علوم انسانی اسلامی است و یکی از فلسفه‌ها راه اندازی ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی برقراری این ارتباط است.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح اندیشه؛ نخستین جلسه «شورای برنامه‌ریزی ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی» به ریأست حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی رجایی‌نیا، دبیر ستاد و دستیار و مشاور مدیر حوزه علمیه برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین رجایی‌نیا در سخنانی با اشاره به این‌که تاکنون ۱۷ ستاد راهبری برای هماهنگی میان حوزه و حاکمیت فعال شده است، بیان داشت: تشکیل ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی یکی از تأکیدات آیت‌الله اعرافی بوده است.
وی افزود: ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی از سه بخش شورای عالی، شورای برنامه ریزی و دبیرخانه تشکیل شده است. نگاه اصلی این ستاد به درون حوزه است، البته کارهای درون حوزه ناظر به بیرون است. یعنی تربیت نیروی انسانی و مباحث پژوهشی ناظر به مسائل بیرونی و عینی است.
دبیر ستاد و دستیار و مشاور مدیر حوزه علمیه با اشاره به این‌که کارهای درون ستاد دارای سه سطح است، بیان داشت: یک سطح آن مرکز مدیریت است که مستقیما وارد مباحث علوم انسانی نشده بلکه بحث‌های آن بیشتر علوم اسلامی و عمدتا فقه و اصول است.
وی ادامه داد: سطح دو نهادهای حوزوی همانند مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، دانشگاه باقرالعلوم(ع) هستند که طلاب را می‌پذیرند. سطح سه نیز شامل دانشگاه‌هایی همانند دانشگاه امام صادق(ع)، دانشگاه امام حسین(ع) می‌شود. چرا که این دانشگاه‌ها دغدغه علوم انسانی اسلامی دارند. ما امیدواریم ستاد راهبری کمک کار مرکز مدیریت در بخش‌های مختلف همانند طراحی رشته‌ها باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین رجایی‌نیا تأکید کرد: همچنین در دفتر برنامه ریزی حوزه برنامه آمایش علمی طراحی شده و حدود ۷۰ کار ویژه برای آن طراحی شده که یکی از محورهای آن دانشگاه است.
وی بیان داشت: یکی از ضعف‌های مراکز حوزوی بی اطلاعی نسبت به کارهای یکدیگر در زمینه علوم انسانی اسلامی است و یکی از فلسفه‌ها راه اندازی ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی برقراری این ارتباط است.
درخواست حوزه از ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی برای تدوین سرفصل‌ها
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم نژاد، معاون آموزش حوزه‌های علمیه به عنوان سخنران دوم به ارائه گزارشی درباره درختواره حوزه‌های علمیه پرداخت و تصریح کرد: تا سال ۹۵ رشته‌های تخصصی حوزه دارای نقشه خاصی نبودند. ولی پس از آن شاهد یک نقشه و ریل گذاری دقیق علمی و مطالعه بودیم.
وی افزود: از سال ۹۵ تا بهار سال ۹۹ با همکاری ۶۰۰ استاد، ۵۰ کمیته علمی و برگزاری ۶۰ جلسه، درختواره حوزه تهیه شد و برای آن ۴۰۶ رشته و گرایش که قابل گسترش به ۵۰۰ رشته نیز است، در نظر گرفته شد و بخش عمده‌ای از این مباحث به علوم اسلامی و انسانی اختصاص دارد. اکنون از ۴۰۶ رشته، ۸۵ رشته به مرحله اجرا رسیده است.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه با اشاره به این‌که در حال حاضر مهمترین کار معاونت تدوین سرفصل‌ها به ویژه درباره علوم انسانی اسلامی است، تأکید کرد: مباحث علوم انسانی اسلامی در سه سطح ۲، ۳ و ۴ حوزه مصوب شده است.
وی اضافه کرد: بهترین و مهم ترین کمکی که ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی میتواند به ما داشته باشد کمک کردن در عرصه تدوین سرفصل‌ها است. چرا که تدوین سرفصل‌ها برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است.
همکاری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با حوزه در عرصه علوم انسانی اسلامی
دکتر مهدی رمضانی، نماینده پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سومین سخنران این جلسه بود که ضمن تشریح عملکرد این پژوهشگاه خاطرنشان کرد: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکنون از هیچ تلاشی برای همکاری با حوزه در زمینه مباحث علوم انسانی اسلامی دریغ نکرده و اکنون نیز این آمادگی وجود دارد.
ضرورت آشنایی طلاب با کلیات علوم انسانی اسلامی
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر شریفی، نماینده مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و مجمع عالی علوم انسانی اسلامی در این نشست با اشاره به این‌که مؤسسه امام یکی از پیشگامان اسلامی سازی علوم انسانی است، گفت: مرحوم علامه مصباح یزدی در سال ۹۲ شورای سیاستگذاری و نظارت بر تولید علوم انسانی اسلامی در مؤسسه را تشکیل دادند.
وی ادامه داد: شورای سیاستگذاری و نظارت بر تولید علوم انسانی اسلامی در مؤسسه امام خمینی(ره) طی این سال‌ها تولیدات بسیار خوب و کم نظیری داشته است که می‌توان از این ظرفیت در زمینه اسلامی سازی علوم انسانی بهره برد. این الگو را در اختیار عزیزان قرار می‌دهیم تا در هر مجموعه و مرکزی بومی‌سازی شده و مورد استفاده قرار گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین شریفی با اشاره به برگزاری ششمین دوره کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی یادآور شد: این کنگره دارای ۱۶ کمیسیون بوده و حدود ۳ هزار استاد با این کنگره در ارتباط هستند که ظرفیت بسیار خوبی به شمار می‌آید.
وی افزود: یکی از مشکلات حوزه این است که طلبه‌ها در سال‌های نخست حوزوی خود با مباحث علوم انسانی آشنا نمی‌شوند، به همین دلیل لازم است طلاب با کلیات علوم انسانی اسلامی آشنا شوند.
ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی باید کار تضارب آرا را انجام دهد
دکتر مجید کافی، نماینده پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز به عنوان سخنران چهارم در سخنانی تأکید کرد: در بحث تحقق سه مرحله داریم؛ ۱ – بحث ایجاد حساست‌ها ذهنی است، یعنی ذهن افراد درگیر موضوع علوم انسانی اسلامی شود. ۲ – ایجاد و تولید محتوا است و ۳ – راهبرد و میدانی کردن است.
وی ادامه داد: ما باید علمی را تولید کنیم که برای نظام جمهوری اسلامی ایران و جامعه قابل استفاده باشد. ما که نمی‌خواهیم تولید علم برای علم داشته باشیم، بلکه باید علمی را تولید کنیم که بتواند مشکل جامعه را حل کند.
دکتر کافی با اشاره به این‌که اکنون یکی از مشکلات ما بحث تضارب آراست، خاطرنشان کرد: مجموعه‌های متعددی در عرصه علوم انسانی اسلامی فعالیت می‌کنند ولی متأسفانه از کارهای یک دیگر بی اطلاع هستند.
وی افزود: به عقیده بنده ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی باید کار تضارب آرا را بر عهده بگیرد و تولیداتی که در مجموعه‌های مختلف صورت می‌گیرد را مورد رصد قرار داده و به اطلاع مجموعه‌های دیگر برساند.
مهم ترین دغدغه دانشگاه امام حسین(ع)؛ مسأله محوری در عرصه علوم انسانی اسلامی
دکتر حمید بالایی، نماینده دانشگاه امام حسین(ع) به عنوان سخنران دیگر با اشاره به این‌که در دانشگاه امام حسین(ع) شاهد فعالیت‌های متعددی در زمینه علوم انسانی اسلامی هستیم، تصریح کرد: مهم ترین دغدغه دانشگاه مسأله محوری و حل مسائل واقعی انقلاب اسلامی است و تمامی فعالیت‌هایی که در زمینه علوم انسانی اسلامی با همین محوریت صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: دانشگاه امام حسین(ع) نظام مسائلی را مبتنی بر فرمایشات حضرت آقا و نظر متخصصان استخراج کرده و تلاشمان پاسخ دادن به آن‌هاست. ولی در حل مسائل مهم ترین خللی که ما داریم و حوزه علمیه میتواند کمک کند نگاه براساس الگوی مطلوب و اسلامی به مسائل است.
دکتر بالایی یادآور شد: البته دانشگاه امام حسین(ع) ارتباطاتی با حوزه علمیه دارد ولی از مجموعه‌های دیگر نیز درخواست داریم در حل نظام مسائل انقلاب اسلامی ما را یاری کنند.
بررسی راهکارهای راهیابی تولیدات علمی حوزه به دانشگاه
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر کاظمینی، نماینده شورای تحول و ارتقای علوم انسانی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی سخنران ششم بود که با ابراز خرسندی از توجه حوزه به علوم انسانی اسلامی گفت: در حوزه علمیه مجموعه‌های متعددی در عرصه علوم انسانی اسلامی فعالیت می‌کنند و درخواست ما ایجاد هماهنگی میان این مجموعه‌هاست.
وی ضمن تشریح عملکرد شورای تحول و ارتقای علوم انسانی افزود: دو دهه پیش نقطه کانونی حوزه علمیه برای مواجه با بحث علوم انسانی اسلامی تولید متن بود؛ چرا که ما هنوز موفق به تولید متن نشده بودیم، ولی طی این دو دهه با انباشتی از تولیدات مواجه هستیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین کاظمینی تأکید کرد: البته مشکلی که اکنون با آن مواجه هستیم این است که با یک حبس علمی روبرویم. یعنی تولیدات زیادی داشتیم ولی از قم خارج نشده است. اکنون نقطه کانونی باید این باشد که چگونه این تولیدات را به دانشگاه سرازیر کنیم. درباره راهکارهای باید در ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی تأمل شود.
ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی نیازمند نقشه راهبری است
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر همت بناری، نماینده جامعه المصطفی العالمیه در این جلسه با بیان این‌که ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی نیازمند نقشه راهبری است، تصریح کرد: حوزه باید در زمینه مزیت نسبی و رسالت خاص خود در حوزه علوم انسانی اسلامی بپردازد.
وی افزود: در ستاد راهبری باید در دو سطح کار صورت گیرد، یکی کارهای اساسی و بنیادی است که شامل تولید علوم انسانی اسلامی و نقد علوم انسانی موجود است. کار دوم رصد و وضعیت سنجی علوم انسانی اسلامی در کشور است.
حجت‌الاسلام والمسلمین بناری خاطرنشان کرد: نکته بعدی این‌که باید میان مجموعه‌های متعدد تقسیم کار صورت گیرد تا از کارهای موازی جلوگیری کرد.
راهبران فکری حوزه باید شناسایی شوند
دکتر سید میثم بهشتی نژاد، نماینده شورای تخصصی حوزوی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی سخنران هشتم بود که یادآور شد: ما مشکل منبع داریم و به عقیده بنده نباید از این موضوع به راحتی گذشت.
وی ادامه داد: باید منابع دیده شود و یک طرح جدی برای سوق دادن این منابع به کتابخانه‌های کشور و دانشگاه‌ها داشت.
دکتر بهشتی نژاد با اشاره به نقشه جامع حوزه علمیه بیان داشت: نقشه تحول علوم انسانی در حوزه علمیه مورد بررسی قرار گرفته است. ولی با این وجود ما نیازمند نظریه تحول هستیم. همچنین راهبران فکری حوزه باید شناسایی شوند.
شاید بزرگترین تهاجم فرهنگی تهاجم فرهنگی به جامعه علمی است
دکتر سید مجتبی امامی، نماینده دانشگاه امام صادق(ع) به عنوان سخنران نهم تصریح کرد: مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی از جمله افرادی بودند که اهمیت علوم انسانی اسلامی را برای انقلاب اسلامی به خوبی درک کرده بودند، به همین دلیل دانشگاه در این زمینه حرکت‌های خوبی داشته است.
وی ادامه داد: بنده احساس می‌کنم تحول علوم انسانی اسلامی یک موضوع اجتماعی است، تحولی در جامعه‌ای علمی است. برای تحول باید راهکار پیدا کرد ولی طی این سال‌ها با نگاه عرفی تلاش شده تحول ایجاد شود. یعنی سعی نکردیم علمی برای تحول داشته باشیم.
دکتر امامی با بیان این‌که ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی باید دستوری در زمینه تحول داشته باشد، گفت: علم برای هدایت و عمل است و باید نخست علمی ایجاد کنیم که عملمان در جامعه را علمی مدیریت کنیم نه عرفی.
وی افزود: شاید بزرگترین تهاجم فرهنگی تهاجم فرهنگی به جامعه علمی است و ما این موضوع را نادیده می‌گیریم.
با اضافه کردن چند آیه و روایت به منابع غربی، اسلامی سازی علوم انسانی محقق نمی‌شود
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر روشن ضمیر، نماینده دانشگاه علوم اسلامی رضوی به عنوان سخنران پایانی به تشریح عملکرد این دانشگاه پرداخت.
وی با ابراز نگرانی از گسترش رشته‌های مختلف در حوزه یادآور شد: نخست باید مشخص شود مبنای تأسیس رشته چیست؟ آیا صرف وجود ادبیات برای یک دانش کفایت می‌کند؟
حجت‌الاسلام والمسلمین خیری نگرانی دیگر را منابع دانست و تأکید کرد: آیا اسلامی سازی علوم انسانی یعنی اضافه کردن چند آیه و روایت به منابع غربی؟
انتهای پیام/
https://ihkn.ir/?p=25589
نظرات