ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه در ورود به عصر هوش مصنوعی / نقش حوزه و دانشگاه در تولید علم بومی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ سپهر کُرد، دبیر اندیشکده فقه حکمرانی دانشگاه امام صادق ^{علیه السلام} در یادداشتی مطرح کرد؛

در آستانه روز «وحدت حوزه و دانشگاه» در گام دوم انقلاب اسلامی ضروری است به بازتبیین این راهبرد اساسی و مهم بپردازیم تا به لطف الهی حرکتی در راستای تقویت و تحول دو نهاد حوزه و دانشگاه باشد.

با انقلاب پر فتوح و شکوهمند اسلامی یکی از دستاورد ها و به تعبیر حضرت امام ^{رحمه الله علیه} بزرگترین پیروزی ها آشتی بین حوزه و دانشگاه بود[۱] که دو قطب متفکر و اندیشمند جامعه دست درد دست یکدیگر گذاشته و توانستند گام انقلاب و تشکیل نظام اسلامی را محکم و استوار بردارند. هدف این دو نهاد ارزشمند و خردمند از تولید علم و نظریه پردازی، حل مسائل مردم و نظام اسلامی بوده که حقا ثمرات آن به وضوح قابل رویت است و مردم عزیز ما نیز از این دو قشر فرهیخته انتظار دارند نسبت به مسائل بنیادین حیات اجتماعی توجه داشته و یک الگوی حکمرانی و یک طرح منسجم و کارآمد ارائه کنند.

امروز که در گام دوم انقلاب اسلامی و در مسیر دستیابی به قله های تمدن نویم اسلامی در یک پیچ تاریخی بسیار مهم قرار داریم که رسالت حوزه و دانشگاه را برای پیشرفت و عبور از این پیچ تاریخی مضاعف می کند. امروز در مرحله دولت اسلامی و حکمرانی اسلامی قرار داریم و دو قطب متفکر و خرد ورز ما باید این راهبرد اساسی را در این پیچ تاریخی متناسب با شرایط کنونی که عصر تحول و هوش مصنوعی و حکمرانی فضای دیجیتال و رسانه است بازخوانی کرده و الزاماتش را متناسب با سند کلان گام دوم انقلاب اسلامی، شناسایی و طراحی کنند.

تأمل در نسبت بین “وحدت حوزه و دانشگاه” و سند کلان گام دوم انقلاب اسلامی و توجه به اقتضائات آن موجب ارتقاء فهم و بینش جامعه علمی نسبت به این راهبرد اساسی می شود. یکی از مهم ترین الزامات در تحقق راهبرد «وحدت حوزه و دانشگاه» در بستر گام دوم انقلاب اسلامی وحدت محتوایی است به این بیان که پس از بحث از امکان تحقق علم دینی در گام اول انقلاب، امروز حوزه به عنوان نهاد فقاهت و دانشگاه به عنوان نهاد علم باید الگوی مطلوبی از دولت اسلامی و حکمرانی اسلامی ارائه کرده و فقه به عنوان تئوری اداره جامعه وارد هندسه حکمرانی شود.

همانطور که رهبر حکیم انقلاب اسلامی^{مد ظله العالی} اشاره فرمودند بعد از گذار از مرحله انقلاب اسلامی و نظام اسلامی “مرحله ای که امروز در آن قرار داریم تشکیل دولت اسلامی بر اساس الگوها و معیار های کاملا اسلامی است.”[۲] و این مهم صورت نمی پذیرد مگر با طراحی الگوی  “اداره جامعه به شیوه اسلامی”  که به فرموده رهبری معظم در دیدار با دانشجویان[۳]، این مساله به عنوان خلاصه آرمان های جمهوری اسلامی بیان شد.

تولید مبانی علمی و دینی که رسالت اصلی و ذاتی حوزه های علمیه است بدون فهم نظام مسائل و نظامات اجتماعی نوین رقم نمی خورد و فهم نظامات اجتماعی، مستلزم تعامل با دانشگاه و نهاد علم است. از لوازم تحول در حوزه های علمیه توجه به مسائل معاصر و مستحدثه به غرض طراحی هندسه حکمرانی و الگوی دولت اسلامی است که این مهم در تعامل پیوسته با دانشگاه و نهاد علم محقق خواهد شد.  لذا ورود فقه در عرصه حکمرانی و طراحی نظامات اجتماعی با توجه به مبانی دین از ضروریات و مقدمه نیل به الگوی مطلوب دولت اسلامی است.

هم چنین نهاد دانشگاه که رسالتش نظریه پردازی و آزاد اندیشی است در فهم نظام مسائل در مقابل علوم وارداتی و ترجمه ای غرب، حتما باید مسلط به مبانی دینی و فهم ضابطه مند و حجیت محور باشد تا بتواند نقش موثری در تولید علوم اجتماعی بومی ایفا کند.

دو نهاد حوزه و دانشگاه به سان دو بال یک پرنده، متمم و مکمل یکدیگر اند که بدون هر کدام از این دو بال، پرواز و حرکت به سمت اهداف و قله های تمدن اسلامی ممکن نیست. نهاد فقاهت بدون توجه به نظامات اجتماعی و نهاد علم بدون توجه به مبانی دین، امکان طراحی و تحقق الگوها و معیار های دولت اسلامی را نخواهند داشت که ضروری است که دغدغه مندان، خردمندان و اندیشه ورزان حوزه و دانشگاه به میدان بیایند و حول راهبری حکیمانه رهبر معظم انقلاب اسلامی ^{مد ظله العالی} این اهداف را محقق کنند.

[۱] . صحیفه حضرت امام، ج۶، ص۲۱

[۲]. بیانات معظم له درد دیدار با شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، ۰۶/۰۲/۱۳۹۵

[۳]. بیانات معظم له در دیدار با دانشجویان، ۱۹/۰۱/۱۴۰۳

https://ihkn.ir/?p=39535