نمایندگان فلسفه اسلامی کلاسیک امروزه بر ضرورت بازاندیشی در ماهیت معرفت‌شناسانه علوم انسانی و اجتماعی و حتی خود مفهوم شناخت درغرب معاصر تأکید دارند. آن‌ها می‌خواهند منشأ و ویژگی‌های اساسی دانش و نظریه‌های غرب معاصر را روشن سازند. اگر این نظریه‌ها در مرحله معنایی خاصی شکل گرفته‌اند، باید منابع و جهت‌گیری‌های شناختی این مرحله به‌روشنی شناسایی شود. واقعیت این است که نظریه‌های مدرن، با تمام لایه‌های پنهان اصول فلسفی خود، لزوماً سرنوشت توسعه‌ای مشابهی در محیط فرهنگی‌ای که در آن پدید آمده‌اند با فرهنگ‌هایی که نیازهای هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی کاملاً متفاوتی دارند، نخواهند داشت.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، فروم فلسفی با موضوع اصلی «فلسفه اسلامی و چالش‌های نظری معاصر» به همت مرکز علوم دینی «قم» با همکاری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در صربستان و دانشگاه ایرانی باقر العلوم قم در تاریخ ۲۸ مه ۲۰۲۵ برابر ۷خرداد درخانه روزنامه‌نگاران صربستان در بلگراد برگزار شد.
برنامه فروم به دو پنل تقسیم شده بود: «فلسفه اسلامی – تعریف و جریان‌های اصلی» و «فلسفه اسلامی و مسائل فلسفی غرب معاصر». در این پنل‌ها اساتید دانشگاه و پژوهشگرانی از دانشگاه «باقرالعلوم» قم، دانشکده فلسفه دانشگاه بلگراد، مؤسسه علوم اجتماعی، مؤسسه فلسفه و نظریه اجتماعی، مؤسسه مطالعات اروپایی، مرکز پژوهش‌های فرهنگی و مرکز علوم دینی «قم» سخنرانی کردند.
فروم فلسفی بلگراد ۲۰۲۵ با هدف معرفی جریان‌های اصلی فلسفه کلاسیک اسلامی از منظر مبانی نظری، تاریخی و اجتماعی آن به پژوهشگران و دانشجویان علاقه‌مند برگزار شد تا بدین وسیله چالش‌های نظری فیلسوفان مسلمان معاصر بهتر شناخته شده و پاسخ‌هایی که آن‌ها بر پایه اعتبار فلسفه اسلامی کلاسیک ارائه داده‌اند، مورد تحلیل قرار گیرد.
نمایندگان فلسفه اسلامی کلاسیک امروزه بر ضرورت بازاندیشی در ماهیت معرفت‌شناسانه علوم انسانی و اجتماعی و حتی خود مفهوم شناخت درغرب معاصر تأکید دارند. آن‌ها می‌خواهند منشأ و ویژگی‌های اساسی دانش و نظریه‌های غرب معاصر را روشن سازند. اگر این نظریه‌ها در مرحله معنایی خاصی شکل گرفته‌اند، باید منابع و جهت‌گیری‌های شناختی این مرحله به‌روشنی شناسایی شود. واقعیت این است که نظریه‌های مدرن، با تمام لایه‌های پنهان اصول فلسفی خود، لزوماً سرنوشت توسعه‌ای مشابهی در محیط فرهنگی‌ای که در آن پدید آمده‌اند با فرهنگ‌هایی که نیازهای هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی کاملاً متفاوتی دارند، نخواهند داشت.
پس از سخنرانی افتتاحیه، نخستین پنل فروم فلسفی توسط دکتر تهران خلیلوویچ، رئیس گروه فلسفه دینی مرکز علوم دینی “قم” آغاز شد که درباره اصالت فلسفه اسلامی سخن گفت.
دو استاد مهمان از دانشگاه ایرانی “باقرالعلوم”، پروفسور دکتر فاطمه رجبی و پروفسور دکتر محمد تقی یوسفی، سه مکتب مهم فلسفه کلاسیک اسلامی که توسط ابن‌سینا، سهروردی و ملاصدرا شیرازی بنیان‌گذاری شده‌اند را معرفی کردند.
پنل دوم با عنوان «فلسفه اسلامی و مسائل فلسفی غرب معاصر» برگزار شد. این پنل را دکتر سعید خلیلوویچ، عضو شورای مؤسس مرکز علوم دینی “قم”، آغاز کرد و درباره موضوع «فلسفه اسلامی و دو چشم‌انداز بازنگری انتقادی علوم انسانی» سخن گفت.
پس از آن، دو استاد مهمان از دانشگاه “باقرالعلوم” ایران به سخنرانی پرداختند. پروفسور دکتر محمد تقی یوسفی به تحلیل رابطه فلسفه اسلامی و عقل‌گرایی پرداخت و پروفسور دکتر ریحانه کارپرور به بررسی ردپای هستی‌شناسی تجربی در علوم اجتماعی اشاره کرد.
در ادامه فروم فلسفی، دکتر ایوان ایوب کوستیچ، پژوهشگر مؤسسه فلسفه و نظریه اجتماعی دانشگاه بلگراد و کارشناس اندیشه اسلامی معاصر، به تحلیل جایگاه فلسفه اسلامی میان هویت ملی قومی و مدنی پرداخت. دکتر ولادیمیر کولاریچ، نظریه‌پرداز هنرهای نمایشی، رسانه و فرهنگ از مرکز مطالعات توسعه فرهنگی، درباره اصالت فلسفه هنر در سنت‌های دینی سخن گفت.
برنامه کاری فروم فلسفی با سخنرانی صربولیوب پئوویچ، پژوهشگر مؤسسه مطالعات اروپایی، به پایان رسید. موضوع سخنرانی وی «امکان توسعه فلسفه سیاسی در جوامع دینی معاصر» بود.
امکان مشاهده برنامه کامل فروم فلسفی در نشانی زیر وجود دارد:
نظرات