حوزه و دانشگاه باید در راستای فهم ادبیات نظری یکدیگر تلاش کنند / آفت نگاه بالا به پایین

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد؛ به همت دفتر هم ‌اندیشی استادان و نخبگان دانشگاهی با همکاری دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد به مناسبت گرامیداشت هفته وحدت حوزه و دانشگاه نشست هم‌اندیشی اساتید با عنوان «تعلیم و تربیت و نقش‌آفرینی بایسته حوزه و دانشگاه» باحضور دکتر خسرو باقری، استاد تمام گروه مبانی فلسفی و اجتماعی، دانشگاه تهران، حجت‌الاسلام مجتبی الهی خراسانی استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد، دکتر زمانی بهابادی دبیر هم اندیشی استادان و نخگبان دانشگاهی و جمعی از اساتید روز چهارشنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۳ در تالار دکتر کوهستانی دانشکده علوم تربیتی برگزار شد.

دکتر زمانی، دبیر دفتر هم‌اندیشی استادان و نخبگان دانشگاهی دانشگاه فردوسی مشهد در ابتداء نشست گفت:ما در نشست‌های هم‌اندیشی به دنبال این هستیم که هم‌اندیشی به معنای واقعی کلمه انجام بشود، خروجی‌ هم‌اندیشی باید حل مسئله باشد.

وی در ادامه بیان کرد: موضوعاتی که بکار گرفته میشود، باید که شمولیت و جذابیت داشته باشد و حل آن نیز تاثیر گذار باشد، و مهمتر از آن پتانسیل و ظرفیت حل مسئله هم داشته باشد.

دکتر زمانی اظهار کرد: مشکلاتی که وجود دارد، باید تبدیل به مسئله شود، باید از مشکل به مسئله برسیم. و این مسئله در هر حوزه‌ای که باشد، می‌توان با هم‌اندیشی اساتید، به یک مدل عملیاتی مبتنی با داده‌های علمی برسیم.

در ادامه دکتر خسرو باقری، استاد تمام مبانی فلسفی و اجتماعی، دانشگاه تهران در ادامه جلسه گفت: وحدت حوزه و دانشگاه هنوز شکل نگرفته است، در تببین موانع بروز وحدت، یک بدبینی متقابلی بین این دو یعنی یک نهاد مدرن و سنتی وجود داشته است. در نتیجه همان تعارضی که بین سنت و مدرنیته وجود دارد، هنوز هم دیده می‌شود.

وی در ادامه اظهار کرد: حوزه یک نقش هدایت‌گری بر خودش نسبت به دانشگاه قائل شده است. و این طبیعتا مقاومتی را در دانشگاه ایجاد می‌کند که چرا رابطه از بالا به پایین باشد.

دکتر باقری بیان کرد: دانشگاه مدرن حداقل به عنوان علم‌جویی، عقل را در کانون خودش قرار می‌دهد، و با اتکا بر شواهد کار خودش را انجام دهد.

وی در ادامه تبیین موانع بروز وحدت گفت: عنصر دوم مربوط به استقلال نهاد‌های علمی، استقلال از حاکمیت می‌شود. این مسئله در دانشگاه‌های علمی مهم بوده است.

استاد تمام مبانی فلسفی و اجتماعی دانشگاه تهران بیان کرد: دو نهاد علمی اختلافاتی که دارند، باید حل شود. عقل گرایی و نقل گرایی. این تعارضی است که از گذشته هم بوده، و در این رابطه ما باید بتوانیم به یک نقطه بهینه برسیم تا تعارض حل شود.
وی تاکید کرد: مراکز علمی باید استقلال فکری خودشان حفظ کنند، و بتوانند ناقلان خوبی باشند، و حاکمیت به این نقل‌ها نیاز دارد، در هر صورت این موضوع به نفع همه است.

دکتر باقری درمورد انگیزه وحدت گفت: انگیزه وحدت می‌تواند این باشد، که فضای عمومی قصد دارد بر روی اجزا تاثیر بگذارد. و چون انقلاب اسلامی تشکیل شده است، باید دانشگاه هم اسلامی باشد.

وی در ادامه اظهار کرد: تربیت باید عیب‌شناسی شود، و در مورد عیب‌های بالفعل و بالقوه فکر کنیم. تربیت رامی‌توانیم یک جریانی درنظر بگیریم، که باید تعاملی باشد تا از خلال آن جریان تعاملی، فرد برحسب اعمال خودش،هویت خود را شکل دهد.

این استاد تمام بیان کرد: در رابطه تعاملی اولین اصل این است که عاملیت طرفین باید به رسمیت شناخته شود. اگر یک طرف منفعل باشد و طرف دیگر فعال، این رابطه تعاملی نیست.
وی ادامه داد: انسان وقتی عامل باشد، خودش، خودش را شکل می‌دهد. هیچ کس نمی‌تواند انسان را شکل بدهد.
دکتر باقری در ادامه تاکید کرد: تربیت کار یک‌طرفه نیست، یک کار دوجانبه است. در بطن یک تعامل باید فرد بتواند از این تعامل بهره بگیرد و اعمالی انجام دهد، که برحسب این اعمال هویت خودش را شکل دهد.

دکتر باقری در پایان سخنرانی خود گفت: در مقابل مشکلاتی که بالقوه هستند و در آینده قراره اتفاق بیفتد، کاری که می‌توانیم انجام دهیم، پرورش تفکر نقاد است، در نتیجه نظام تربیتی باید مسیری را طی کند که پتانسیل نقادی را محافظت کرده و پرورش دهد.

در بخش دوم نشست، حجت الاسلام مجتبی الهی‌ خراسانی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد در مورد رسالت حوزه و دانشگاه گفت: رسالت و نقش آفرینی حوزه و دانشگاه به مثابه نهاد علم و نقش مشترکی که هر دو دارند، هر دو در ساختار رسمی کشور حضور دارند و اثرگذار هستند و هر دو در ساختار اجتماعی هم سهیم هستند.

وی در ادامه بیان کرد: اولین قدم برای نقش‌آفرینی بایسته حوزه و دانشگاه ایجاد توافقات مشترکی در حوزه تعلیم و تربیت و تحلیل فضای جاری است.

حجت الاسلام الهی خراسانی اظهار کرد: نظریه عاملیت انسان مترقی، به عنوان نظریه‌ای در حوزه تعلیم و تربیت، نظریه غربی و متفاوت است و هم اینکه مورد اقبال همه نیز نیست.

ایشان اظهار کرد: هر کدام از دانشگاه و حوزه لازم است در نهاد خود توافقات را گسترش بدهد، به دلیل اینکه عمل یکپارچه، به معنای هماهنگی است.

وی افزود: اولین قدم روش ایجاد این توافقات، گفتگوهای تک‌رشته‌ی و بین‌ رشته‌ای است.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه بیان کرد: دومین روش این است که ادبیات نظریه‌های همدیگر را نیز درک کنیم. و یک تفاهم بر سر ادبیات نظریه‌ها داشته باشیم.

وی در ادامه به یکی از تجربیات حوزه اشاره کرد و گفت: یکی از مدل‌های که حوزه تجربه کرد، این است که حلقه‌های اولیه شاگردان درجه یک هر متفکر، بین جمع خود بحث و گفتگو داشتند. در چهار حوزه در قم این کار را انجام دادیم که موفق بود.

حجت الاسلام الهی خراسانی خاطرنشان کرد: پیشبرد تعلیم و تربیت یک کشور با این همه اختلاف، کاری سخت است. هر دو نهاد حوزه و دانشگاه، هم در نهاد خودشان و هم در ارتباط بین دو نهاد باید زمینه گفتگو و ایجاد توافقات فراهم کنند.

وی ادامه داد: منظور از توافق، به معنی بیانیه مشترک نیست، بلکه گفتگو به منظور ایجاد یک چهارچوب برای فهم ادبیات نظری یکدیگر است.

حجت الاسلام الهی خراسانی در ادامه افزود: هم در حوزه و هم در دانشگاه، باید ثبت و انتقال الگوها و تجارب موفق را انجام دهیم، این شکاف بین نظر و عمل را صرفا با توافقات نظری نمیشود پر کرد. ما احتیاج داریم این الگوها و تجارب را نیز ثبت و منتقل کنیم.

استاد سطوح عالی علمیه گفت: پیشنهاد من به نهاد حوزه که قدمت بیشتری نیز نسبت به دانشگاه دارد، انتقال تجارب تعلیم و تربیت مستقل و غیررسمی در تاریخ است. و همچنین بتواند دیدگاه‌های دینیرا بدون اینکه بخواهد شکل ایدئولوژیک و شعار زده به آن بدهد، به صورت کاملا علمی و قابل دفاع استخراج و عرضه کند.

وی در آخر بیان کرد: همچنین برای دانشگاه، انتظار می‌رود که انتقال دهنده تجارب جهانی باشد، نوسازی این تجارب و انتقال الگوهای جدید بسیار مهم است.

https://ihkn.ir/?p=39481