امام کاظم(ع) با تحمل زندان‌های مختلف، الگویی از مبارزه و مقاومت را علیه طاغوت زمان خود ارائه دادند. ایشان در تلاش بودند تا مدینه را به پایگاهی برای مرجعیت فکری و فرهنگی تبدیل کرده و در ایام حج، به عضویتگیری و تربیت شاگردانی که توان مناظره و مباحثه کلامی و فقهی داشتند، پرداخته و کادرسازی کنند.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدنقی موسوی، معاون پژوهشی دانشگاه فرهنگیان، ششم بهمن ماه در همایش سیره «امام کاظم(ع)؛ مقاومت و استکبارسیتزی» که از سوی دفتر قم بنیاد علمی فرهنگی آستان قدس رضوی برگزار شد، با بیان اینکه حضرت زندان‌های مختلفی را تحمل و الگویی از مبارزه و مقاومت را علیه طاغوت زمان خود طراحی کردند، گفت: ایشان همه تلاش خود را به کار گرفتند تا مدینه را به پایگاهی برای مرجعیت فکری، تربیتی و فرهنگی تبدیل و به خصوص در ایام حج، عضوگیری و کادرسازی کنند و طوری شاگرد تربیت کنند که توان مناظره و مباحثه کلامی و فقهی و … داشته باشند.
وی افزود: تلاش دوم ایشان پایه‌ریزی شبکه ارتباطی و تشکیلات مخفی و زیرزمینی به نام وکالت و ایجاد روابط با شیعیان از این طریق بوده است که کارکردهایی چون رد و بدل کردن نامه، دریافت وجوهات و پاسخ به شبهات و سؤالات آنان داشته است؛ بیش از ۹۰ توقیع و مکاتبه از آن حضرت باقی مانده است.
معاون پژوهش دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه امام با این شبکه‌سازی تلاش کردند تا پایگاه اقتصادی و معیشتی برای شیعه ایجاد کنند و این تلاش حضرت هم تحکیم و هم گسترش جریان تشیع بود، اضافه کرد: تلاش حضرت برای تربیت شاگردان هم عمدتاً کادرسازی برای تربیت سیاسی بود تا کسانی مانند علی بن یقطین را در بدنه قدرت به نفع شیعه قرار دهند همچنین تلاش حضرت برای خنثی‌سازی برخی دغل‌بازی‌های خلفای عباسی که در این خصوص، حضرت با زیرکی ماجرای فدک را پیش کشیدند.
موسوی افزود: مقاومت منفی و تلاش مبارزه‌ای حضرت حتی در درون زندان هم وجود داشت؛ حضرت مقاومت و سرسختی و پایداری در رسیدن به توحید و راه حق را ترسیم کردند که در یک سطح تربیت فردی منجر به تربیت اخلاقی افراد بود؛ به هر حال سیاست کلی حضرت، مبارزه و مقاومت با دشمنان بود.
مفهوم مقاومت
معاون پژوهشی دانشگاه فرهنگیان با اشاره به مفهوم مقاومت و سطوح آن، اظهار کرد: مقاومت را می‌توان یک پدیده روان‌شناسی و نفسانی دانست زیرا مقاومت در نظام روانی انسان نوعی تلاش برای تعادل‌جویی است که در انواع روان‌شناسی‌ها اعم از انسان‌گرا و رفتارگرا و … وجود دارد و انسان برای آرامش روانی خود نیازمند استقامت است که در زبان دین هم در قالب واژگانی چون صبر و … متجلی است.
وی افزود: در کافی نقل شده است که سزاوار است کودک عرامه داشته باشد، لسان‌العرب آن را بازیگوشی و شلوغ‌کاری و شیطنت کودک معنا کرده است؛ علامه مجلسی ثانی هم در تفسیر این روایت شریف آورده است بازیگوشی و مدرسه‌گریزی و … است تا کودک بتواند رواداری و خودکنترلی و استقامت و حلم و صبر برای خود ایجاد کند و یاد بگیرد.
معاون پژوهش دانشگاه فرهنگیان تصریح کرد: هم در ادبیات امام کاظم(ع) و هم مجموعه روایات، مقاومت هم درونی و هم بیرونی و در برابر شیاطین جنی و انسی است یعنی هم بعد اجتماعی ـ تربیتی و هم فردی و دگرسازی دارد. بعد فردی، آن است که انسان تک‌کنش در اجتماع مقاومت کند ولی مقاومت گروهی زمانی است که شبکه ایجاد می‌شود؛ امام(ع) در شرایط خفقان‌آمیزی مقاومت جمعی و شبکه‌ای ایجاد کردند که این تشخص کار بسیار بزرگی است زیرا جبهه متحد وفاداران به توحید و ولایت ایجاد کرده بودند.
موسوی با بیان اینکه تلاش دیگر امام اهتمام برای استفاده از این گفتمان در ادبیات تربیتی موجود بود، ادامه داد: روایت دنیای مدرن و پسامدرن از انسان، اومانیستی و خداانگار است؛ در این انسان‌خداانگاری کودک قرار است در سیاه‌چاله نفس خود زندانی شود آن هم با شعار آزادی، حقوق بشر و رهابخشی آموزش و پرورش؛ شعار آموزش و پرورش مدرن، تلاش کرده است تا داوری و قضاوت کودک را در چارچوب نفسانیت و اومانیسم طبقه‌بندی کند و سرابی از آزادی و عدالت‌جویی را ایجاد کند.
مدرنیته ایمان به غیر لیبرالیسم را نهی می‌کند
وی تأکید کرد: آموزش و پرورش مدرن به تبع علوم اجتماعی و انسانی مدرن اجازه نمی‌دهد انسان به چیزی فراتر از تربیت مدرن تن بدهد و به تعبیر دقیق‌تر دست آهنین زیر دستکش مخملین لیبرالیسم و اومانیسم قرار دارد و به انسان اجازه نمی‌دهد به غیر از لیبرالیست پایان تاریخی به چیز دیگری ایمان بیاورد به تعبیر دقیق‌تر نوعی از مقاومت کشی و ستیزی در ادبیات مدرن و پست مدرن قابل مشاهده است.
موسوی با بیان اینکه این کار در زیر چتر قدرت نهادهای بین‌المللی از یونسکو گرفته تا صندوق بین‌المللی پول در حال انجام است، گفت: تلاش تمدن غربی این است که خرده‌فرهنگ‌ها و مقاومت فرهنگی و تمدنی و مقاومت ملت‌ها از بین رفته و همه تحت لوای آمریکایی‌سازی و جهانی‌سازی یکدست شوند؛ این ایده جهان‌شهری ناقص هم در این راستا توصیه می‌شود.
وی تأکید کرد: چنین وضعیتی برنمی‌تابد که غزه در دو وجب جا مقاومت کند؛ در این شرایط تلاش آموزش و پرورش مدرن آن است که صلح را آموزش دهد ولی صلح با رویکرد و تعریف خودش و صلحی که به نفع او است؛ آموزش رواداری یعنی اینکه به دگرباشان و همجنس‌گراها اجازه بروز و ظهور داده شود ولی گفتمان مقاومت امام حسین(ع) و مبارزه با ظلم و ستم نباید رواج یابد. تزاحم اجتماعی ایجاد می‌کنند ولی تا جایی که به نفع آنان است یعنی کودک در فضای مجازی حضور دارد ولی هوش مقاومتی و مبارزه‌ای ندارد.
معاون پژوهش دانشگاه فرهگنیان با بیان اینکه انقلاب اسلامی این چرت غرب را پاره کرد، تصریح کرد: هم چرت نظریه‌پردازان انقلاب‌ها و هم چرت فلاسفه دنیا از رویکرد امام پاره شد؛ آن چه از سیره امام کاظم(ع) و امامین انقلاب برمی‌آید آن است که می‌توان از نظریه تربیت مقاومتی سخن بگوییم خصوصاً ثمرات گفتمان سال ۱۳۵۷ که در غزه و لبنان باید آن را ببینیم.
موسوی بیان کرد: مرز تمایز تربیت مقاومتی در ادبیات امامین انقلاب با ادبیات وارداتی پست‌مدرن که برخی در دهه ۷۰ آن را مطرح و حلواحلوا می‌کردند که این ادبیات آزادانه است و چه و چه در خودمحورانه بودن این ادبیات بود در حالی که در چارچوب نظریه امامین انقلاب، انسان به مثابه خلیفه الهی است.
https://ihkn.ir/?p=40206
نظرات