هوش مصنوعی کشور بر پایه داده‌های اسلامی توسعه یابد نه صرفاً مدل‌های غربی / لیبرالیسم، نظامی کامل اما سلطه‌جو

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از خبرگزاری حوزه؛ جلسه هم‌اندیشی نخبگان هوش مصنوعی با موضوع «نظام راهبری هوش مصنوعی مبتنی بر اندیشه دینی» به همت ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه های علمیه، در مدرسه علمیه معصومیه‌ قم برگزار شد.

دکتر محمدرضا حسنی آهنگر رئیس دانشگاه جامع امام حسین (ع) تهران در این نشست به تبیین جایگاه دانشگاه‌ها در تعیین مسیر آینده انقلاب اسلامی و مواجهه با فناوری‌ هوش مصنوعی پرداخت.

دانشگاه‌ها؛ سوزن‌بان قطار تمدن‌سازی

رئیس دانشگاه جامع امام حسین (ع) سخنان خود را با یادآوری فرمایشات بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران و رهبر معظم انقلاب اسلامی آغاز کرد و گفت: حضرت امام (ره) و حضرت آقا بارها تأکید کرده‌اند که دانشگاه‌ها باید تکلیف خود را در مسیر تمدن‌سازی مشخص کنند. دو مسیر متباین و متعارض پیش روی قطار پیشرفت انقلاب اسلامی قرار دارد: یکی تمدن غرب و دیگری تمدن اسلامی.

وی با بیان اینکه تصمیم‌گیری درباره اینکه این قطار در کدام ریل حرکت کند بر عهده دانشگاهیان است، گفت: دانشجویان امروز که فارغ‌التحصیل می‌شوند، آینده حاکمیتی کشور را رقم می‌زنند و ارزش‌هایی که آنان بر مبنای آن تصمیم می‌گیرند، مسیر کشور را تعیین خواهد کرد.

انتقاد از وضعیت فعلی نظام دانشگاهی کشور

رئیس دانشگاه جامع امام حسین (ع) گفت: آنچه امروز در دانشگاه‌های ایران مشاهده می‌شود با آنچه امام خمینی (ره) مدنظر داشتند، فاصله زیادی دارد. متأسفانه دانشگاه‌های ما کماکان تحت تأثیر الگوهای غربی هستند. این نظام آموزشی عمدتاً تقلیدی از ساختارهای دانشگاه‌های غربی است و نتوانسته است به الزامات تمدن‌سازی اسلامی پاسخ دهد. رهبر انقلاب اسلامی در سال ۱۳۸۵ در دانشگاه فردوسی مشهد این موضوع را شفاف بیان کردند و نقش دانشگاه‌ها را به سوزن‌بانی تشبیه کردند که ریل حرکت قطار انقلاب را تعیین می‌کند.

حسنی آهنگر در بخش دیگری از سخنان خود به تشریح تفاوت‌های اساسی میان تمدن غرب و تمدن اسلامی پرداخت و گفت: تمدن غرب مبتنی بر اصول لیبرالیسم شکل گرفته است. این تمدن برای تمام شئون زندگی، از فردی گرفته تا اجتماعی، نظام‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی ارائه داده است که اهداف آن سلطه‌گری برای کشورهای غربی و سلطه‌پذیری برای دیگر جوامع است.

رئیس دانشگاه جامع امام حسین (ع) خاطرنشان کرد: در مقابل اما ما نه‌تنها به دنبال تکرار تاریخ نیستیم، بلکه هدف‌مان ساختن تاریخی جدید و ایجاد تمدنی نوین بر پایه ارزش‌های اسلامی است.

حسنی آهنگر با اشاره به اینکه ریل تمدن نوین اسلامی هنوز کامل نشده است، گفت: اگر پنج مرحله تمدن اسلامی را در نظر بگیریم، ما همچنان در مرحله دولت اسلامی متوقف مانده‌ایم و به جامعه و تمدن اسلامی نرسیده‌ایم. ما باید نسخه‌هایی متناسب با مسائل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی جامعه اسلامی تولید کنیم. این نسخه‌ها باید بومی و بر مبنای اندیشه‌های امامین انقلاب اسلامی باشد. نمی‌توان با الگوهای غربی ادعای تمدن‌سازی اسلامی داشت.

برنامه ۵۰ ساله دانشگاه جامع امام حسین (ع)

وی در ادامه به تشریح برنامه ۵۰ ساله دانشگاه جامع امام حسین (ع) پرداخت که از سال ۱۳۹۱ آغاز شده است: «ما در دانشگاه جامع امام حسین (ع) در این راستا یک برنامه ۵۰ ساله تدوین کردیم که از سال ۱۳۹۱ تاکنون مشغول آن هستیم. دو تا برنامه پنج ساله از این برنامه ۵۰ ساله را برش زده و اجرا کردیم. گزارش آن را خدمت حضرت آقا دادیم و مورد توجه ایشان قرار گرفت.»

حسنی آهنگر با اشاره به اینکه سند تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه در ۲۴ کارگروه تدوین شد که بیش از ۲۰۰ نفر در آن کار کردند و بیش از دو سال طول کشید، افزود: هدف این برنامه، تربیت انسان‌های تراز تمدنی و تولید دانش و فناوری‌هایی است که بتوانند مشکلات جامعه اسلامی را در حوزه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری حل کنند.

رئیس دانشگاه جامع امام حسین (ع) با اشاره به اهمیت هوش مصنوعی به عنوان یکی از مولفه‌های قدرت در نظام بین‌الملل، تصریح کرد: هوش مصنوعی یکی از عوامل اصلی توزیع قدرت در عصر کنونی است. اگر کشوری نتواند در این عرصه پیشتاز باشد، در حاشیه نظام بین‌الملل باقی خواهد ماند. ما در انقلاب صنعتی گذشته فرصت‌های زیادی را از دست دادیم و باید از تکرار این اشتباه در انقلاب هوش مصنوعی جلوگیری کنیم.

وی با اشاره به تاکید فرمانده کل سپاه و آغاز برش سوم پنج‌ساله برنامه ۵۰ ساله دانشگاه امام حسین (ع) گفت: ما یک آمایش تمدنی انجام دادیم که به چه حوزه‌های علمی نیاز داریم. سال ۹۱ و ۹۲ که مشغول این کار بودیم خدمت حدود ۲۰۰ نفر از علمای حوزه از مراجع تقلید تا علمای بزرگ دیگر رسیدیم، همچنین مدل خود را به تمامی وزرای علوم بعد از انقلاب اسلامی و رؤسای دانشگاه‌های بزرگ کشور ارائه دادیم و درخواست کردیم که آن را غنی‌سازی کنند.

حسنی آهنگر افزود: یکی از زمینه‌هایی که به آن رسیدیم هوش مصنوعی و علوم شناختی بود. بر این اساس ابتدا مرکز هوش مصنوعی و سپس پژوهشکده و در ادامه دانشکده هوش مصنوعی را در دانشگاه جامع امام حسین (ع) راه‌اندازی کردیم که اکنون دوره‌های ارشد و دکتری داریم و زیرساخت‌های خوبی ایجاد شده است.

نقشه جامع هوش مصنوعی در دانشگاه جامع امام حسین (ع)

وی در ادامه گفت: ما در این دانشگاه از سال‌های گذشته به دنبال تدوین نقشه جامع هوش مصنوعی بوده‌ایم. این نقشه تمام لایه‌های زیست‌بوم هوش مصنوعی، از نرم‌افزار و سخت‌افزار گرفته تا دانش و کاربردهای آن را شامل می‌شود. این نقشه همچنین مشخص می‌کند که چگونه هوش مصنوعی می‌تواند در چرخه علم، فناوری، اقتصاد، دفاع و امنیت کشور تأثیرگذار باشد.

حسنی آهنگر تاکید کرد: هدف ما این است که هوش مصنوعی کشور بر پایه داده‌ها و ارزش‌های اسلامی توسعه یابد، نه آنکه صرفاً الگوبرداری از مدل‌های غربی باشد.

همایش بین‌المللی هوش مصنوعی و تمدن‌سازی

رئیس دانشگاه جامع امام حسین (ع) از برگزاری همایش بین‌المللی هوش مصنوعی و تمدن‌سازی در تاریخ ۱۰ بهمن‌ماه امسال خبر داد و گفت: این همایش با هدف ایجاد مشارکت بین‌المللی میان کشورهای همسو در حوزه هوش مصنوعی برگزار می‌شود. تاکنون انجمن‌های هوش مصنوعی روسیه، چین و چند کشور دیگر مانند مالزی، عراق و سنگاپور را پای کار آورده‌ایم.

وی با تاکید بر حکمرانی مبتنی بر ارزش‌های دینی و انقلاب اسلامی گفت: مطمئنا هوش مصنوعی که مبتنی بر داده‌های غربی یاد بگیرد و بعدا بخواهد در تصمیم‌سازی مشاوره بدهد مبتنی بر همان مبانی خواهد بود. لذا ما از همان ابتدا به این حوزه توجه داشتیم و سعی کردیم با حوزه علمیه ارتباط بگیریم که کمک کنند تا آن دغدغه‌ای که حضرت آقا داشت که ایران جزو ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی باشد را عملی کنیم.

نگاه تمدنی به هوش مصنوعی

حسنی آهنگر با تأکید بر اهمیت نگاه تمدنی به علوم به‌ویژه فناوری هوش مصنوعی، افزود: ما به دنبال این هستیم که با همراهی حوزه علمیه، چهار نگاه اصلی به هوش مصنوعی را در دستور کار قرار دهیم تا دانشجویان فارغ‌التحصیل این رشته به نگاه فلسفی، اخلاقی، فقهی و تمدنی اسلام به هوش مصنوعی آشنا باشند. اگر این نگاه‌ها با مباحث تخصصی و فنی تلفیق شوند، می‌توانیم صاحب فناوری هوش مصنوعی شویم بدون اینکه در ساختار فرهنگی و ارزشی غرب هضم شویم.

لزوم تربیت انسان‌های تراز تمدنی

وی در پایان، بر ضرورت تربیت انسان‌های تراز تمدنی تأکید کرد و گفت: اگر می‌خواهیم امثال ابوعلی سیناها و شیخ بهایی‌ها را تربیت کنیم، باید نظام آموزشی خود را بازتعریف کنیم. دانشگاه و حوزه علمیه باید بتوانند نسل جدیدی از نخبگان تمدنی را پرورش دهند که درک عمیقی از مفاهیم اسلامی و توانایی به‌کارگیری آن‌ها در مسائل روز دنیا داشته باشند.

https://ihkn.ir/?p=39987