پارادوکس خانه کوچک و خانواده بزرگ / چگونه فشارهای اقتصادی خانواده‌ها را از داشتن فرزند بیشتر منصرف می‌کند؟

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، مسعود عالمی نیسی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، در یادداشتی برای کانال «اصول پیشرفت ایران» مطرح کرد؛

چرا مردم فرزند کمتر می آورند؟ آیا نمی خواهند؟ آیا جوانان تمایلی به ازدواج و فرزندآوری ندارند؟ ۸۸ درصد جوانان مجرد در سن ازدواج تمایل به ازدواج دارند و بر اساس پیمایش ها تعداد مطلوب فرزند بین دو الی سه فرزند است. پس چرا فرزندآوری کم است؟ زیرا موانع اجازه نمی دهد. مادر جوانی را در نظر بگیرید که با فرزند یکساله خود بخواهد بیرون برود و از اتوبوس و مترو استفاده کند. چقدر به زحمت می افتد؟! حال اگر فرزندی کوچکتر کنار آن داشته باشد چه می شود؟! چقدر حمل و نقل عمومی ما برای مادران ساخته شده است؟ اگر مادر بخواهد بازار برود یا کاری بیرون داشته باشد، بزرگترین مسأله اش این است که چه کسی فرزندم را نگه دارد؟ فضاهای عمومی و اداری ما فاقد مهدکودک یا فضای نگهداری کودکان هستند. عملاً مادر برای یک بیرون رفتن با عسر و حرج فراوان مواجه می شود. عملاً او کمتر بیرون خواهد آمد یا اینکه هزینه های سرسام آور مهد یا پرستار بچه را باید بپردازد. و اینها همه فشار به خانواده است. حال تصور کنید که به گونه ای سیاستگذاری شود که این مادر جوان هر جا که بخواهد برود، خیالش راحت باشد که کسی هست که از فرزندش به خوبی نگهداری می کند و هزینه چندانی هم ندارد یا اصلا هزینه ندارد؛ در این صورت چند درصد مادران فرزند بیشتر خواهند آورد؟!

مردم می گویند «مگر آدم در آپارتمان ۶۰-۷۰ متری چندتا بچه می آورد؟!» روی ناگفته دیگر این جمله آن است که اگر خانه بزرگتر مثلاً ۲۰۰ یا ۳۰۰ متری داشتیم بچه بیشتر می آوردیم. کشوری که مساحت آن ۱۶۴۸۱۹۵ کیلومتر مربع است و بنا به گفته کارشناسان ۱۵ درصد آن قابل سکونت است، یعنی به ازای هر نفر ۲۹۰۹ مترمربع زمین قابل سکونت وجود دارد. آنوقت مشکل مساحت خانه داریم! چرا؟ چون قوانین و مقررات مربوط به حریم شهر و روستا(قانون «تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها» مصوب مجلس شورای اسلامی ۱۴/۱۰/۱۳۸۴ و مصوبه «ضوابـط جلوگیـری از افزایـش محـدوده شـهرها» شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در ۱۰/۸/۱۳۷۸) را تصویب کرده ایم که اجازه نمی دهد شهرها و روستاها از یک حدی وسیع تر شوند. نتیجه آن شده که فقط یک صدم پهنه سرزمین ایران برای سکونت استفاده می شود(که البته در آن صورت هم به هر ایرانی ۱۹۴ مترمربع زمین می رسد). به همین دلیل زمین گران شده و آپارتمان نشینی و بلندمرتبه سازی و کوچک شدن خانه را در پی خود می آورد. چون بالای ۷۰ درصد قیمت مسکن مربوط به زمین است. این عسر و حرجی است که سیاستگذاری غلط بر سر مردم آورده و باعث کوچک شدن خانه و خانواده شده است. مسکن یعنی جای آرامش! بنا به فرمایش قرآن و الله جعل لکم من بیوتکم سکنا… (سور النحل آیه ۸۰) اما با کوچک کردن خانه ها، آرامش را از مردم گرفته ایم و در نتیجه کمتر به فکر فرزندآوری می افتند. تعداد زیاد در یک خانه کوچک نمی توانند بدون آنکه مزاحم هم شوند، با هم زندگی کنند.

آموزش و پرورش

اشتغال

هر بچه یک پروژه است