نظارت و حکمرانی مردمی بر پایه قانون اساسی / حضور مردم در تمام فرایند حکمرانی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ نشست تخصصی «الگوی مشارکت و نظارت مردمی در سیاستگذاری فرهنگی و اجرایی‌سازی آن» به مناسبت چهلمین سالگرد تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی به همت مرکز رصد، برنامه‌ریزی و ارزیابی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.

این نشست یکشنبه ۴ آذرماه از ساعت ۱۰ تا ۱۲ با حضور حجت‌‌الاسلام محسن قنبریان، استاد حوزه و دانشگاه و محمدعلی خواجه‌پیری، صاحب‌نظر و فعال فرهنگی مردمی و جمعی از مسئولان فرهنگی، صاحبنظران و فعالان مردمی برگزار شد.

در این جلسه سخنرانان و تعدادی از کارشناسان و صاحبنظران حکمرانی مردمی به ارائه نظرات و پیشنهادات خود در این زمینه پرداختند.

در ابتدای این نشست، رضا سلامت‌¬پناه، معاون برنامه‌¬ریزی راهبردی مرکز رصد دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، به تبیین محورهای اصلی نشست براساس سند تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی و مبتنی بر مطالبات حکم جدید رهبر معظم انقلاب به اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی پرداخت.

همچنین درخصوص لزوم توجه و بهره¬‌مندی از ظرفیت‌های مردمی به بندهای مصرح در سند تحول شورا در این باره اشاره شد.

سخنران نخست این نشست، حجت الاسلام و المسلمین محسن قنبریان (استاد حوزه و دانشگاه) در حوزه مباحث نظری، به ارائه دیدگاه‌های خود پیرامون مشارکت‌های مردمی براساس وضعیت هدف و براساس مفاد قانون اساسی پرداختند. وی در خصوص مردمی‌سازی بر محور احیای شوراهای درون نهادی و ارتقای نظام مشورتی مردمی دستگاهها تأکید داشت.

مهمترین نکات مورد تأکید وی عبارتند از: بازخوانی امر مشارکت مردمی برپایه قانون اساسی و مشروح مذاکرات آن و مستندات بالادستی، تمایز بین ساخت حقیقی (مشارکت‌های مردمی و …) و ساخت حقوقی (نهادهای حاکمیتی) انقلاب اسلامی، توازن میان نهاد و سازمان با جمع تخصصی و عموم مردمی، نقش¬آفرینی مردم در تمام فرایند حکمرانی نه فقط در تأسیس، تأکید بر احیای شوراهای دستگاهی، تبیین نقش نخبگان در فرهنگ براساس عهدنامه مالک اشتر،  تأکید بر ترویج پیوست‌های فرهنگی، تأکید بر احیای ایده کلی قانون اساسی درباره حکمرانی مردمی و …

وی درباره مختصات نظارت مردمی توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، بر ترویج نظرخواهی درباره مصوبات از طریق سامانه گفتگو و امثال آن اشاره داشتند. یکی از شرایط احیای حکمرانی مردمی، استفاده از نظرات مردم است.

در بخش بعدی نشست دکتر محمدعلی خواجه‌پیری صاحبنظر و فعال فرهنگی مردمی از حیث عملی و تجارب مدیریتی و فرهنگی و فعالیت در فضاهای مردمی به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود پیرامون ابعاد، مولفه‌ها، الزامات و چالش‌های اساسی مشارکت مردمی در نظام تصمیم‌گیری فرهنگی کشور پرداخت.

وی در این خصوص تأکید داشتند که در ساختار موجود، توسعه نظارت مردمی میسر نیست. برخی از مهمترین چالشهای مورد تأکید وی عبارتند از: تام‌الاختیار بودن بسیاری از مدیران کل، ترویج تمرکز گرایی به جایی تمرکز زدایی؛ تضعیف نهادهای استانی و فربه شدن اختیارات مرکز، حذف کردن نقش‌آفرینی مردم به جز مواردی که به مردم نیاز داشته‌ایم؛ واگذاری کارخانه‌ها به دانه‌درشت‌ها با عناوین مختلف؛ خروجی محور نبودن امر فرهنگ برخلاف حوزه‌هایی مانند اقتصاد و صنعت؛ سلیقه‌ای بودن مدیریت فرهنگی در کشور و …

در ادامه این نشست نیز برخی از فعالان و صاحبنظران فرهنگی به بیان دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود پرداختند. تعریف مردم (تصمیم‌ساز، تصمیم‌گیر، مجری، مخدوم، انتخاب کننده، مانع و …)، نقش مردم، سطوح فعالیت مردم، مکانیزم فعالیت مردم و … اهم نکاتی بود که در این بخش به آنها اشاره شد.

برخی از نکات مورد اشاره در انتهای این نشست عبارت است از: